گپ و گویش بندرعباسی

زبُن بندری اَدست اَرفتن ....حالا سینگو دِگه خرچنگ اَبودن

گپ و گویش بندرعباسی

زبُن بندری اَدست اَرفتن ....حالا سینگو دِگه خرچنگ اَبودن

بُرکـَعی



بالای مـُغ مه هسترُم / بُرکـَعی رد شبودَه
نگاهُم سَد شبودَه / رد پایی حَک شبودَه

بالای اَمبا نـِشتـَروم / اَمبااُم اَ دَسُم کَه
چه شانسِ بدی مَه / رو سر بُرکـَعی کَه

بُرکـَعی برکَعی کَه / آمار چشمونی مَه
شرم و آبرویی رَه / چادری اَ سری کَه

بُرکه ای سنگم ایزَه / اَ بالا ول بودم رَه
دستو پای مه اِشکَه / ولم ایکِه و در رَه

بُرکه ای نَتات عیادت / حتی نادت غرامت
به مه ول کـِرد و رَهتـِن / حتی پیشـُم نیامد

چوک شغو

عاشکِ چَنگیم



هَر از گاهی اَگینی گیج ُو مَنگیم

گَهی میل سُکوت عاشکِ چَنگیم

یه روز بی باده مَستِ مستیم
یه روزی وا خدا یا بُت پرستیم

یه روز اَز عاشکی اَبیم ما بیزار
یه روز بی طاکتیم میل وا دیدار

خدایا ای خدایا ای خدایا
اسیر دست تقدیرم خدایا

بگه نفرین بودهء ای زوالم
یا ایکه خو ندیدم تو خیالم !!!

شعر : رضا عباسپور

یادِتن 19


 
مِث شی رِی بَشِت و چَمَک بُکُنت / بِرزِه سَکَنگِی و ُ عَرکِ بُکُنت
بِنینه رو شاخه و پُل بُکُنت /تَمُوم باغ و پُر اَ گُل بَکُنت

روی موج اُ موج سواری بُکُنت / سر ظهر میل به هَواری بُکُنت

یه تا شَهلِنگ گَپ و تِلو بِزَنت /بی خودی اُ اَ خُدی جلو بِزَنت

غم و غُصتَه تو دِلی گُلُو بَشِت / مِهرَبُنی رو لُوی وِلُو بَشِت

باشَتِن تا ریشَه خُ وِل نَکُنی / کَپَشُو سَر خُ تویِ گِل نَکُنی

بَشِه یِاد ِ تو که ریشَتِ همی جان / جِاگَه ی نَرِم همیشَت همی جان
شی ری = شعری
چمک = رقص
سر کنگی = نوعی رقص بندری که بیشتر سر شانه ها را تکان می دهند
عرک = عرق
پُل =دراینجا به معنی غنچه گرفتن و شکوفه زدن

هواری = استامبولی
شهلنگ =قدم بلند
گپ = بزرگ .سخن
تلو = بزرگ به لحاظ حجم و چثه .گُنده
گُلُو = ذوب شدن .آب شدن مایع
لُو = لب
وِلُو = سر گردان . بی کار . پخش و پلا
کپشو =وارونه . واژگون
جاگه = جایگاه به رختخواب هم اطلاق می شود

پری روی



مه پری روی بدیدم

از قضا یک دختری
قد بلند بالا دو چشمان
مثل زهره مشتری
سینه اش غرق از طلا بود
دست و پاش پر از حنا
جمله ای چون نور مهتاب
از حریر بود در بریش

اون عروس نالان و زاری
زیر عرش اسمان
با خدا راز و نیازش
اینچِنین میکرد بیان
ظلمی که بر من بکردن
آن پدر و مادرم
بر مسلمانان نکردن
ظلم گویان کافران

دوره ظلم و ستم
لشکرکشی ایکه درمیان
صحبت مهر و محبت
رفت از ای و بر زبان
بحر پول اون مرده شورون
طالب مرگن و بس
درد خود کردم بیان
تا بدانن دختران

حقم خو صادر کردن
آن پدر و مادری
غافل از پشت بردلم
خنجر زدن ناباوری
خاطر عیش عِیشَتِ
دنیا شدن مشغول و بس
بر من تازه بلوغ
چهل ساله دادن شوهری

از لحاظ زندگی
هیچی ندارم کم رسی
منزلی از سنگ مرمر
مال پول دارم بسی
هیچِ چیز جای محبت
چشم و دل پر ناکنه
دل که از جفتش جدا بو
هرگز اهنین دل خشی

تو رفتی به دبی



تو رفتی به دبی، ای جان به سلامت

هَنوزا پهلو من از تو علامت
همو بوسه که اِدگفت روی سینه
ای بِی مه یادگارین تا قیامت
عزیز جا دندونون تو به چه جونی
برو سینه مه اِدنَهادِن نَشونی
اَدَم نشون تا خلقون بفهمِن
ما از دل عاشقیم نه سر زبونی
عزیز دندون تو سینه اهکرده سوراخ
بدون قطره خون و ذره ای آهه
اگه دوستون شوگو ای جاگَیِه چِن
اگم یار عزیز ای نارد بَروش داغ
دوتا داغی که یار رو سینه مه اینارد
به ول نینن خیلی ایشه معنا
هزار استاد ودانشمند بیاری
کسی ناتونت بکنت حل ای معما

یِادِتن 18



نَبو لَنچی که همیشه داهِنِن / توی خور گور سوزو اُ لاهِمِن

پا خُ اَ دایره اُ در بُنسِت / تاجی اَ رازغِی رو سَر بُنُسِت

یِه سُهِ بَشِت و دو بِزَنِت / همیشه حَرفُن نو نو بِزَنِت

بی خودی اُ یَتا اِستارهَ بُکُنت / بِزَنِت تَپ تَپ شو پاره بُکُنِت

روی هو بی خودی آبندی بُکُنت / و دِگَه بی نَعشی لُو فَندی بُکُنت

گَل بِگنِنت بِرِیت به گَلمی بِرَست / به یَتا سایه یِ وَلمی بِرَست

بشه هُد هُد بِی کَغارُن بِبرَت / زیر بارُن تا بهارُن بِبَرِت
داهن = تعمیر لنج
لاهن =بگل نشستن لنج
رازغی = گل رازقی
استاره = ستاره. راهنما
تپ تپ = پهلو عضو بدن . زیر دندها . صدای ضربان قلب . کنار سینه
شو = شب
نعشی . باد سردی که در اوایل پاییز همراه با گرد و خاک شروع که دریا را مواج وبعد از آن هوا سرد میشود
لو فندی یا لو پندی = ادای کسی را در آوردن
گل بگنت = سُر بخورد. چرخاندن . واحد بازی
گلمی = چای پُر از آب کناره رودخانه . ژرفا .
ولم = خوب . عالی و باب میل دل

یادتن 17



در بیات اَ معنی مَعنا بِگِرِت / لُووِش اَ خنده بو نعنا بِگِرِت
بِرِیِتِن تا پای خُ پَس بِگِرِت / سَرِخُ تو آسَمُن دَس بِگِرِت
تا غُراب رو بِرِیت وُ پا بِگِرِت / بی خودی توی سرو جا بِگِرت
دَسِ دیریا بِگِرِت آبی بَشِت / تو هوا اُ بِل مُرغابی بَشِت
بِرِت بالا تا که بارُن بِگِرِت / بارِشش جُن سُهارُن بِگِرِت

گَپ اَ اِسف و اَ زُلِیخا بِزَنت / بعد بیات یِه دَستی لیوَا بِزَنت
بِرِتِتن تا سَر مُغ شُنَه بُکُنت / بِنینه روُ پَنگ مُغ دونه بُکُنت
غراب رو = مسیرهایی که لنج ها وکشتی ها مجاز به کشتیرانی می باشند .مسیر کشتیرانی
لیوا= یکی از بادهای اهل هوا {زار} و یکی از آلات موسیقی دهلی است دو سر و بلند از جنس چوب و خمره ماننده استوانه که بر سر بزرگ آن پوست کشیده می شود . بابا حبیب از نوازندگان بر جسته لیوا بود لیوا را در لای دو پا نهاده و می کوبید .. لیوا یکی از دستگاهای موسیقی هرمزگان نیز اصلاق می شود
سهار =کثیف . آلوده . بوی بد
مغ = درخت نخل
شُنه = شانه
پنگ = خوشه های درخت خرما

ققنوس

رَسیم به مالَک ُ و دَس بِزَنیم / دَس رّد بِسینَه ناکَس بِزَنیم
روحِ دیریایی ما جُن بِگِرِت / آتِش اَ آفتوُ تابُن بِگِرت
مِث قُقنوس اَ تو آتش در بِیات / مِث شِیری روی آتش سَر بِیات
بَشه مهتاب تَنَه به شُو بِزَنت / بی خودی گِره وا اَفتو بِزَنت



اَ جدایی ُ هَمیشه جُدا بَشِت / لحظه لحظه هَمه وا خدا بَشِت
توی جُنِش یِه چیزی پا بِگِرت / وُ دِگَه دومَن دیریا بِگِرت
توی شُو روشنی سایه بَشت / روی دیریا مِثِ یِه بایهَ بَشِت

مالک = مقصد آخر

دس =دست
جُن =جان
مث= مثل
ققنوس = مرغی است بغایت خوش رنگ و خوش آواز گویند منقارش 360 سوراخ دارد و در کوه بلندی مقابل باد نشیند و صداهای عجیب و غریب از منقارش بر آید و سبب آن مرغان بسیار جمع آیند از آنها چندی را گرفته و طعمه خود سازد .هزار سال عمر کند و چون هزار سال بگذرد هیزم بسیار جمع وبر بالای آن نشیند و سرودن آغاز و مست گردد و بال بر هم زند که آتشی از بال او بجهد ودر هیزم بسوزد و از خاکسترش بیضه ای پدید آید . او را جفت نباشد و کویند موسیقی را بشر از آواز او دریافته
بایه = راهنمایی کشتی در دریا = چراغ دریایی

یادتن 15



بِزَنیم دِل خُ وا دیریا هَمَتا / بُکُنیم راهِ خُ پیدا هَمَتا
غمِ دنیا دِگَه چُولِت نَکُنِت / اسیر پول نَبی مُولِت نَکُنِت
وا ماشِت بَه تا که لِم چِیت نُکُنن / ای چپ و راست دگه کِی چِت نَکُننِ
سِر خُ پیش کسی خم نکنی / بِی خُ دَرمُندهای ماتم نکنی
اگه ما بِی خُمُ باور بُکُنِیم / اَ تُوُنِیم اَ خُمُ نابَر بُکُنیم
مِه نَهَم کهنه پِرست مِه نو گَرام / مِه نَهَم اسیر جُو مِه هُو گِرام
گَپُم اِیننِ که بِریم ساده بَشیم / و دگه آدم ِ اُفتاده بَشیم
اثر زنده یاد صالح سنگبر
چُولت = خرابت .ویرانت
موُلت = کنایه از گیر کردن . گیر کردن ماهی سر قلاب ماهیگیری
وا ماشت = به هوش باش
لم چیت = پشت پا
کی چی = قیچی
خُ = خود