مُغ و گا نَخشی حیاتی داخه زندگی کدیم هرمزگانیون و جنوبی ون شُو بودن مُغ همه چیزی وا کاری خاردی و هیچ چیزی ش تُوش شُو ندادی ، اَ رطب و کُنگ و خَمل و تا تَغ ُو پیش و پَنگ و سیس و تَفتوکی ، حتی اِستک خُرما ، کُنته مُغ بی سربُم سراح ، تَغ ُو پیش مُغ بی درست کردن سوند و پریتک و تَک و سر جهله و پَنگ و هُوش مُغ بی درست کردن درُونی و چیلَک و سواس ، تَفتوک و سیس و مهر بی غَلمش کردن اتش و ......
گا هم
همطو شیری و گُوشتی و گَسکی شُو فروختی و نرگا هم داخه کار جُو و لنگار زدن
پا مُغ ُون و زمین ُون غله کار ، حتی زمون کدیم خانواده ُونی که توان مالی
شُ کم بودی یتا گا شراکتی شُو گِتن
و چه با غُرور ن ای مُغ داخه عکس
گِشِر زدن و دِهان جهاز یا همو سیفه زدن ، جهازون تخته ای هر چن وخت یَ بار بایَ گشِر شُو بزنن و دهانی کنن ، دهان همو سیفه کُولی ن که ناوالت تخته هُو بکشت و سنگین بشت ، الان جهازون موادی دگه دهان و سیفه شو ناوات فکط بایَ گشری بزنن که کمته از جهازون تخته ای گشر انین روش
photo by : MrJack FrankLiar
موسیکی کار
صُحبِ گاه همه رو سَطحه جهاز جَم هَسترن و منتظر دستور ناخُدا بی چیدن
لنگر و بالا بردن هُوزار ، صالح چَن روز کبل یک جا بُوده و هَنو حَنیر
دومادی رو دَس و پائی پیدان ، یَ گوشه ای نِشتن و وا چهم ون پُر خرص نگا
لُو تیو نکردن بعضی وختُن هم دسمالی که بو
عطر ندادن و هدیه نو عروسی ن جلو دُماخ ی نبردن و بی یادگاری عشک خُو بُو
نکردن بو عطر تن و یار و حجله دومادی و دل کَندن اَ شهر و دیار غم گَپی ن
که رو دلی نشتن
عبدالرحمان هم ادم میون سالی ن که دُوش اولی بار گام
سِیدِن چُولنگ یَ ساله ای رو ریغ ون لُو تیو ایدیدن ، بی کِوِن جهاز تکیه
ای داده و تو عالم خیال زمان یَ سال بَ جلو ای برده و دو زدن چوکی لو دیریا
شَدی و شَ دُونست سفر طولانی جلو راهی ن
مَمدُو که تا دُوش غرک خوشی
هسته و بی همه شَ گُ بعنوان ولیت وا جهاز ناخُدا اِیسُف شوا سفر بکنت گوشه
ای نزیک سلیدان نشته و بغض گلوئی گته بی او که دوازده سالی بشته نین دل
کندن اَبپ و مُم و کاکا و دادا کار راحتی نین بارشت خرص اَ آسمُن چهمونی
نشون شَدا که خیلی دلتنگ ن
ناخُدا اِیسُف مرد دیریا دل و ناخدا با
تجربه ای هسته شَ دُونست وا ای اوضاع نابُو روانه دیریا بشن ، دستُور ایدا
لنگر بچنن ، و هَم زمون ناخدا وا چَن تا اَ جاشوون کدیمی پاوُن شون بَ
سَطحه شُ اَکوبی و دَستون تو هوا بَ حرکت دَر هُند و صدای چاکَه فضای جهاز
عوضی ایکه
چیکنگا با با چیکنگا ور شو ورشو چیکنگا
چیکنگا با با چیکنگا ور شو ورشو چیکنگا
الا همه جَواب ندادن و لنگر بالا شو کَشی ، ای غایه دُهل ون هم بَ صدا در
هُند صالح و عبدالرحمان و مَمدو هم غَرک چاکَ زدن و جواب دادن چیکنگا با
با چیکنگا ور شو ور شو چیکنگا ، شوک سفر حاکم جهاز بو و غَم چَن لحظه پیش
اَه یاد شو که و ناخدا دستور بالا بردن هُوزار هم صادر ایکه
کلی ورشو
خلیلو سریا ورشو ورشو خلیلو سریا ، ای اوازون وا چاکَه و دُهل بی جهاز
روانه سفری یَ ساله نکردن ، ای اوازون و نغمه ون صدها و بلکا هزارُون سالن
که دیریا نوردون و اهالی لُو تیو جنوب ایران همراه وا کار و سفر نَخوندنگ و
کسمتی از موسیکی ای دیارن
چاک و چاکَه نَکش مهمی داخه موسیقی جنوب
ایشستن ، بعضی وَختُن دست زدن همراه اواز جَم ن که خودی بَ تنهائی چن ساعت
مجلس گرم اکنت ، شِیرون موسیکی کار بشتری لُک و یا کوتاهن و چن بار تکرار
اَبن ، یَ نفر که صدای خاشی شستن یَ بند شیر هر دوفه وا چن صدا اَخونت و
باکی جواب ادن ، امرو چاکه یکی از شاخه ون موسیکی جنوب شناخته بودی
نویسنده و عکس : گلشن سورو
برگردون بی بندری : Genow
.......
حنیر = حنا
یک جا= در استان هرمزگان وفتی داماد به خانه عروس می بردند می گفتند یک جا
شده . چون رسم بود که داماد مدت یک هفته مهمان خانواده عروس باشد و به
همین خاطر جحله عروسی هم در خانه عروس بر پا می کردند.
لُوتیو= ساحل
کِوِن =کابین ، اتاق ناخدای لنج
ریغ= خاک ، ماسه
چاکه = دست زدن
ولیت = بچه های جوانی که برای جاشو شدن در لنج شروع به کار می کردند
سلیدان = اشپزخانه لنج
ناخُد اِیسُف و بِریمک تُو سَفَر گِتَر (کسمت دوم )
همطو که بریمک شاخ دو تا کهر ای گناشته و بالا ای برده بی کهره تا اَفسر ناوچه انگریزون بگینن ، اوشون از جهاز ما فاصله شُو گِ
نَزیک ظهر بی بندرگاه دوحه رسیدیم ولی ناخدا ای ناواسته کبل ساعت سه
جهاز ما تابُک بکنت ، ساعت سه اکثر مامورون و شرطه ون شَ ره وا لَهرون فکط
چنتا ناتور امونن اجا ،،ساعت سه و نیم تابک مو که و ناخدا دستور ایدا
کهرون اَبُن خَن بَ رو سطحه بیارن تا زود ته پیاده شو بکنن
ناتور ون
اجازه شو نادا کهرون زیر بکنیم شون اَگُ الان همه رهتن وا لَهرون ولی ناخدا
ول کُن نبو و ایگُ ای بار نین کَهرن و چار روزن رو دیریا هُوی و نَه دنگی
شو نخاردن اَگَ تا صباح داخه جهاز بشن نصف شون تلف اَبن ولی ناتورون گوش
شون بدهکار ای گَپ ون نَهسته ، ناخدا که ایدی اتوکان ، جدی و محکم اِیگُ
اگَ کَهرون تلف بودن گناه شون گردن شمان و جواب رضوانی خوتون هادیت ای
کهرون همه سفارش رضوانی ن ،ناخدا دگه چیزی ای نَگُ تره جهاز حرکتی که ، هنو
چَن کدم نرهته که دوتا ناتورون وا دُو خوشون بی ناخدا شُ رَسوند و شُگُ بَ
یَ شرط کهرون زیر بکنی که پشت گمبرک شُو ببری و تا صباح خودتون مواظب
کَهرون بشی و کسی اجازه ای نین اَ محوطه گمبرک برت صحرا ،بی همه کَهرون شُ
برد پشت محوطه گمبرک و سه تا اَ صاحبون کهرون و طیفه ون علی فرج مشغول
واردن هُو بی کهرون بودن . ساعت شش پسین هسته که صدای بُنگ مغرب اَ مَجد
بُلَن بو و هوا تَهار شَ بو ناخُدا بی طیفه ون علی فرج اِیگُ آ مَجد ندیدئی
و بی مناره مَجدی که پیدا هسته اشاره ایکه ، و اِیگُ ای مَجد غُلُم عباس
گراشی ن اجا که رسیدی بگه ناخدا اِیسُف بی ما ای رَستادن و گَشت ای شخص
نَکردیم خودی یا شاگردی بی شما وا لهرون طیفه ون تون ابرن ، ربع ساعت راه
بشته نَن تا نُونوائی تو راه وا کسی گپ مزنی ایجا به بعد خارج از محوطه
گمرک ن
شما هم کارگری که بعد کار وا لهرون نَرهتئی ، متوجه منظورم بودی؟؟
هر چارتا وا ناخدا خداحافظی شو که و ناخدا در اخر ایگُ اگَ دمبال کار و
موفکیتی بایَ کلیز و تلاش تُون بشت سرتون بالا بُگناری و اَ کسی مترسی ایجا
همه غریبن و دمبال کار هُندنگ اَگ بی غُلُم عباس تُو دی سلامی برسانی و بش
بگی ناخدا صباح اتات مغازه ت
وختی اوشون خداحافظی شوکه و رهتنگ
ناخدا هُند داخه جهاز و جاشوون شن ون زیر پا کَهرون داخه دیریا شُ رخته و
جهاز شُ شوشته ، وا هُندن ناخدا جهاز اَ فرزه جدا بُو داخه بندرگاه لنگری
کَردوند نسیم خنکی اَ رو هُو شَ هُنده و ناخدا اِیسُف مشغُول خُوندن نماز
هسته که صدای بع بع کهری بُلَن بُو !! ناخُدا همیشه نمازی نیم ساعت طول شَ
کشی ولی ده دکیکه نَبو نمازی تمُونی که و با صدای بُلن جاری زه بریمَک ،
جوابی ای نَشنوت و دوباره جاری زه بریمَک کم جائی ؟؟ یتا اَ جاشوون ایگُ
بریمَک نماز نخوندگ ناخدا وا عصبانیت ایگُ مگه نماز تراوی نَخوندگ که ای
همه طولی دادن ! چَن دکیکه بعد بریمک بی خودی بَ ناخدائی رَسوند و اِیگُ
جارُم اتزه ؟؟؟
ناخدا : هُو ای صدای کهر اَ کم جا نَ هُندنگ دگه چه کلَکی اتزدی
بریمَک : بعد ای که کمی ساکت بُو اِیگُ هُو نه گُوش مه هم صدای بع بع
اَشنوتن چار روزن بع بع 1200 کهر شُو و روز تو گوش مُون بودی وا ای زودی ای
صدا کله مُون خارج نابوت !!!
ناخدا وا عصبانیت اِیگُ حیا بکن دُرست جواب هاده
بریمک ای دوفه وا صدای بُلَن بدون ایکه اَناخدا بترست خیلی جدی اِیگُ
همیشه رسم ای بودی که صاحب مال تو سفر دوتا اَکهرون هادنگ بی جهاز که تو
راه خوراک درست بکنیم و شُو ون کباب بزنیم ولی ای کَلاش ون هیچی که شوندا
هرچی ماچله جهاز هم هسته شُ خارد مه هم عصبانی بودم دوتا اَ کهرون نَ بُن
خَن زَفت اُمکه و حلا شما که ناخدائی یَ لحظه خدائی بکن و بگه ای کار
اُوشون درسته ؟؟؟
ناخُدا دگه ای نَتونست خنده خُو بگنارت و همطو که
خنده شَ زه ایگُ بریمک بره بیار شون بالا هُو شون هاده یتا امشو سر ببری بی
کباب و صبا هم وا هَواری گوشت تلافی ای چَن روز در بیاری بالاخره مال ادم
بخیل یا گرگ ابَت یا بریمک
هوا خنک بوده و بوی کباب و نسیم شمال بی همه سرحال ای وارده اسَمُن هم غَرک استال بُوده
سَفر نزدیک اتکرد رفتی ای عزیزُم ، رو بَ گتَر اتکرد و رفتی عزیزُم ... ای
صدای بریمَک هسته که شَ خوند و باکی جواب شو ادا صدای برخورد موج ون وا
بندنه جهاز و صدای دُهل و تومپک بریمک و چاکه جاشون تو خلوت شُو داخه هوا
ای پیچید
سفری دگه بَ پایُون رَسی ، شُو چادر سیا نَ سری کَشی تا همه
زیری بُخُووِِِِِِِن و خسته ای سفر اَ جُن در بکنن ، جهاز زندگی بریمَک ،
ناخُدا ایسُف ، علی فرج و غُلُم عباس گراشی خیلی سالن هُوزاری بلند ایکشیدن
بی دیریا ون گَپ پیش نَرهتنگ ما هم بعضی وختون سِنگار اوشون ابیم کصه ای
خاش از ادم ون پیشتری بی شما اَگیم
نویسنده : گلشن سورو (ناخُدا)
برگردون بی بندری : Genow
رضوانی : یکی از تجار سر شناس قطر که تا چند سال پیش رئیس اطاق بازرگانی و
اصناف قطر بود ، می گویند جد اباد انها از منطقه هرمزگان به قطر رفته اند.
ماچله= به جیره غذای لنج می گویند
هُوزار = بادبان
سِنگار = همراه
کلیز = تلاش
تابک= پهلو گرفتن
بُن خَن = انبار لنج
سطحه = بالای لنج
بُنگ = اذان
مَجد = مسجد
شرطه = پلیس (عربی)
ناتور= نگهبان
لَهر = خانه
ناخُد اِیسُف و بِریمک تُو سَفَر گِتَر
بالا دَست
گمبُرک کدیم نَزیک در ورودی گمبرک مغازه ون میوه فروشی علی فرج هسته ، علی
فرج ادمی لاغر هسته که سنی بالای پنجاه شَ زه ادمی خَنده رو هسته که اکثر
ناخداون و جاشون سوروئی بی خرید میوه شُو ارهته هَدِ علی فرج ، وهمه بی علی فرج اطمینُن شُو هَسته
یَ روز صحب وا کِل ناخُدا اِیسُف (یوسف گلشن ناخدای سرشناس سورو و بندر )
بَ مغازه علی فرج رَهتیم ، مُو دِی علی فرج یتا جیمه سیا نَگَری ن و مثِ
سابک سرحال هسته و خَنده شَ کرد تعجب اُمکه ، تا بی ناخُدا ای دی تعارفی که
بی داخه مغازه و بَ نَرمی شروع بی گَپ زدن وا ناخُدا ایکه ، ایگُ ای پنج
نفر هر طور ابوت وا خُودت بُبَ جُندارون دمبالشون بی ایشون شُون اَوا بُبرن
اِجباری ، اجا(گِتَر) اشنا شُو هستی دست شُون اَگرن و جائی بَن اَکنن و
زندگی شون بخته ابوت ، ایجا بشن دو سال بایَ علاف بشن خرج زن و بچه شون که
اَدیت ؟؟؟ بَدبَه تون نترسیدن برن دهات که مُول اَبن !!
ناخُدا کمی مکث
ایکه و بعد ایگُ خیلی سختن بدون تسکره و جواز بی ایشون گَتر ببرم ، اَگه
اجا گیر بکن جهاز مردم اَخُونن و بی خُودم بَد اَبوت
علی فرج ول کن
نَهسته اسرار شَکه و ایکَک جُنداد ایکه تا ناخُدا راضی بُو و ایگُ بخاطر تو
(علی فرج)بی ایشون اَبرُم نُول اَ ایشون ناگرم ولی بایَ مث جاشو ون داخه
جهاز کار بکنن صباح سجل شون بیار تا نُوم شون داخه لیست صاحب ون بار بزنم
صاحب ون بار سه نفرن و 1200 تا کَهر شو هستی اسم طیفون تو بَعنوان شریک
ایشون اضافه اَکنُم
عَلی فرج خَرص تو چهمی رَوُون بوده دایم تشکر شَ
که ، ناخدا بی علی فرج اِیگُ دوستی و رفیکی نمردنگ تو یَ بار بی ما رُو
اِتزه نابوت بگم نه ، ما اَز زمون اِجباری داخه هَنگ مینُو تا الان وا هم
بِل و رفیکیم مث دوتا کاکائیم
همطو که وا ناخدا ایسُف تره فُرزه
مُواَره تو فکر هسترم و دلم بی علی فَرج شَسُخته که حتمن طیفه ای مُردن که
سیا نَگَری هسته ، ولی بی چه ناخُدا بی او تسلیت ای نَگُ تو همی فکر و
خیالَرُم که ناخُدا اِیگُ چه تن گُشنَه ای که گَپ نازنی ؟ چن دَکیکه ای
چیزی نَم گُ بالاخره زَهره اُمکه و اُمگُ بی چه علی فَرج جیمه سیا نَگری
هسته ؟ ناخدا وا کَمی تاخیر اِیگُ مَگه نادُونی مُحرم ن و ایشون رَسم شون
تو محرم جیمه سیا نَگَر اَکُنن ، سن و سالُم کَم هسته و رابطه محرم و جیمه
سیا نَم دونست ، صُحب روز بعد کَهرون داخه جَهاز مُوکه و بی بار کِردن شِن
تَره جزیره تُمب مار (تنب کوچک) حرکت موکه ، اجا خاک بی زیر پای کَهرون بار
مُوکه هم زیر پا کَهرون نرم شَ بُو وهم غایه شُوشتن جهاز راحت ته هسته وا
شن ون بعد دو روز که رو هُو هستریم بَ دیریا گَتر رسیدم ، همی غایه ناخدا
اِشاره ایکه بَ کبله دست ما که یتا ناوچه تَره ما شَ هُند وا نزیک بودن
ناوچه ناخُدا اِیگُ دفترچه ون و جوازون و کاغذون بیاری داخه ای دَسمال
بریزی و مث بُخچه بُنسی هَدِ مه و بی بِریمَک کُور اِیگُ تو هم دُهل و
تُومپَکِ ت بیا رو سَطحه و بزن و بکیه هم چاکَه بزنن
ناوچه انگریزون
هسته که حفاظت دیریا گتر وا ایشون هسته ،ناخُدا بُخچه بلندی که و جار ایزه
گتر ،گتر (مسیری ایگُ) ربع ساعتی ناوچه بُرد وا بُرد ما هُند و بعد بوکی
ایزه بی خداحافظی و ناخُدا هم دستی بُلندی که و افسر هم وا دَس تَکون دادن
از ناخدا و جاشوون خداحافظی ایکه
...
ادامه ای کصه صبا پست اَکنیم
..
نویسنده : گلشن سورو
عکس : عبدالله تقی زاده قشمی
..
برگردون مطلب بی بندری Genow