گپ و گویش بندرعباسی

زبُن بندری اَدست اَرفتن ....حالا سینگو دِگه خرچنگ اَبودن

گپ و گویش بندرعباسی

زبُن بندری اَدست اَرفتن ....حالا سینگو دِگه خرچنگ اَبودن

جلبیل خوسی


           http://s3.picofile.com/file/7540996983/377560_486229728078286_1427732096_n.jpg
این جلیبل از روسری نفیس و زیبای هرمزگان می باشد که در گذشته بوسیله خوس های از طلا و نقره اصل و عمدتا بر روی تور مشکی و گاهی خاص و بندرت بر روی توری سبز و سفید دوخته می شد.این جلبیل امروزه با خوس های طلایی و نقره ای و با هنر دست و ذهن خلاق آنان در جلو صورت بصورت نواری پهن که شکل حاشیه ای به خود می گیرد ردیف های از گل های زیبای فرفره ای،گل گوشوارهای و همچنین نقوش ستاره های 4پر،6پر و 8 پر کار می شود و طرح های تک در تمام طول و عرض روسری و طرح های پروانه ای،کاکله ای،طرح خرچنگ، دبله و غیره دوخت می شود
.
منبع:کتاب مصور بادله پوشان-تن پوش زنان ومردان هرمزگان-پژوهش و گرد اوری :فاطمه باستانی/مرداد سال 1391
.
عکاس :سامی حزنی

کسمت پنجم : کشم در روهون ساسانی - اسلامی


         http://s3.picofile.com/file/7510207525/401048_417399051653352_1088714463_n.jpg

ساسانیان:
در زمون ساسانیون تجاوز اعراب حجازی به اسکله هون و بنادرون و سواحلون ایران بالا ایگفت . جالب ته از همه این که با ای همه تجاوز و تصرف شونتونست به کشم تصرف بکنن .شاهپور دوم ساسانی (ذوالاکتاف
)نیروی دریای قدرتمندی تشکیل ایدا و به سرکوبی اعراب از کشم به بهترین نحو استفاده ایکه .چند کرن بعد در زمون انوشیروان که ناوگان ایران قصد شوهسته جزیره سراندیب ت
صرف کنن . جزیزه کشم بارم مرکز تجمع لشکریان و ناوگان هون هسته . همی طو برای عملیات هون لشکرکشی به یمن جزیره کشم یک بندر واسطه و کانونی بو که تحمع سپاهیان کبل از حرکت به سمت هدف هسته .


زمونی که یمن و سیلان . راه دیریایی ساسانیون به سمت کانتون چین باز بو و راه گپ دیریای ابریشم و ادویه از چین به هندوچین و از او طرف سیلان هسته که از کشم و بندر سیراف و از سیراف از طریق زمین به دیریای مدیرترانه و اروپا ادامه ایشه و تنگه هرمز و جزیره کشم یکی از همون مرکز عمده کنترول مسیر بزرگ دیریایی و ابریشم و ادویه بودن .

*************************************************
اسلام:

با وجود ایکه مدائن در سال هون 637 میلادی سقوط ایکه در سال 640 میلادی خوزستان وا تصرف نیروهون اسلام در هوند . اما در دیریا فرماندهون ناوگان اسلام عملا از نیروهون دیریایی ساسانیون شکست شاخا .

در نتیجه زرتشتیان که وا دین اسلام تن شانادا اگثرا به جزیره کشم پناهنده بودن و جزیره کشم مکانی امن هسته برای زردشتیون پناهنده و انها بشتر از یک قران شوتونست در مقابل لشکر اسلام وستن و نیروهون دیریایی هم تدارک شودیده . اوشو کمکم توی جزیزه کشم شروع شوکه به کشتی سازی و گرئوه گروه به گجرات هندوستان مهاجرت شوکه . آتار اتشکده هون متعدد رزتشی تو کشم هنوز به جا موندن .

زمونی که جزیره کشم توسط لشکریون اسلام فتح بو دیریانواردون کشم یامهاجرت شوکه یا به دیسن اسلام پناه شوبو . اما کشم هنوز اهمین خو در کنترول تنکه هرمز حفظ ایکرده . مهاجرت ایرانیون وا سواحل افریقا و زنگبار از جزیره کشم صورت ایگفت و هر چند اکثرم هاجرین اون شیرازی هسترن .ساختمان هون باستانی تو زنگبار - پمبا پ مافیا در افریقا که ایران هون شوساختن از نظر معماری و سازه شباهتی شوخن به ساختمان هون باستانی کشم .
.
گرد اورنده مطلب : احسان رمضانی

هوواد هاش ُون

http://s3.picofile.com/file/7492943010/417262_405221179491407_621683045_n.jpg



تو روزگار کدیم گندم و جو خوراک اصلی مردوم بودی .؛ سرتاسر استان کشت گندم دیم رواج ایشسته و ایطو که کدیمیو اگن بعلت خش باون بودن او سالو مردم به کشت غلات اهمیت شاداد یکی از یادگارون کدیم هوواد هاشون که طره چاستونن و بعلت وجود جریان هو آسیو(اس

یاب) هووی بسیار کشنگی اوجا درست شوکردی و واکعان سیستمش دیدنین ...ولی متاسفانه هیچ حفاظتی از نابودن ..گندم یا غلهی که سمت شمیل و پشته بکالی کلکادی(دکیکا الان اونجا نیروگاه برک شوزدی) بدست شهوند تو آسیوو شاهرد و جالبن که سنگ اسیوو مث هاش دستی عمل اکنت ..از ملاکون کدیم که تو منطکه غلات یا غلح شاکاشت ابو بگی
۱- اغا احمد گله داری سمت شمیل
۲-رییس محمد رفیع رییسی پورسمت ایسین
۳- مشیردوانی ۴- صفا ۵- عوض براهیمی و احمدهید.منطکه کلکادی وحومه و بکول معروف اغائون تغ و چاستون و شمیل
..علاوه بر ای تو لهر تمام بالاشهریون یتا هاش دستی هستهکه نیاز روزنه نون خو از هردن گندم تامین شاکرد ..از اوجاییکه هاش خیلی تو اکتصاد خانوار بالاشهری نکش ایهستر اشعار و ضرب المثلون زیادی درست شوکردی که یکیش همین ....
عجایب صنعتی دیدم دراین دشت
که نر خوابیده بود و ماده میگشت...
.
.
.
پاپایا ایلزاده
عکس : انوشیروان ملائی پور

کسمت سوم : کشم


       http://s1.picofile.com/file/7484617204/539153_408333675893223_209212627_n.jpg


کسمت سوم : کشم در دورهون آشوریون و مادهون

آشوریون : در کتیبه هون کیدیمی آشوریون بارها به جزیره ای اشاره بودن که نومش نی دوک ( به زبان اکدی ) و دیلمیون(به زبون آشوری) .
بعضی از باستان شناسون حدس ازنن که این محل جزیره بحرین بودن اما قرائن و شواهدی حکایت ایشن که دیلمون همان کشم بودن .زیرا سپاهیون اشور پس از فتح عیلام به کشم ارسن و در نخستین کتیبه آشوریون که شرح کارهون سارگن کبیر تو سال هون 2872 سال کپل از میلاد نوشته بودن چنین هوندن که سارگن به دیریای سفلی - یعنی پایین تر - منظورشو پایین خلیج فارسن از سمت شمال که تنگه هرمز ارسد و جزیره نی دوک به تصرف در اتارن .
در لوح بعدی خو انویسن : نام راسین جانشین سارگونن که در ادامه ی تصروفاتی که اکونت و اون پادشاهون ماگان ( عمان) شکست ادیتن . بنابرین مشخصن از روی شواهدی که مشخص ابتون جزیره مورد نظر همون کشم بودن به ویژه در کتیه ای که در تل لو پیدا بودن اشاره به مسافرتی اکنت که از راه دیریا به ماگان و ملوخ خا انجام ادیتن که کوتاه ترین مسیری که طی اکنت از همون سواحل شمال خلیج فارس منظور همون جزیره کشم هستی .آشوری هون نیز در دوره ی حاکمیت خودشون به نحوه خوی از ژئو استراتژی کشم بهره شوبرد . البته لازم به ذکرن که کبل آشوریون بابلی هو نیز نیروی دیریایی کدرتمندی شوهتسه و در زمین شاناتونست به عیلامی هون شکست هادن . بارها به جزیره کشم تجاوز شوکه اما شرایط ویژه کشم به شکست دشمنون کمک شکه .

مادهون :مادهون پس از جنگ هون متوالی با آشوریون سر انجام با حکومت تو بابل متحد بودن و هووخشتر به کمک بابلیون پایتخت اشورین همو شهر نینوا تصرف شوکه و دولت آشور سرنگون بو.

ای طو بو که دولت ماد وا لیدی و بابل همسایه بو و تصرفات خوشو توی دیریای خزر و دیریای سیاه و دریای عمان و خلیج فارس کسترش شودا و قدرت دیریایی ایران تو جزیره کشم استحکام شوبخشی .
در زمون مادهون ، دامداری و پرورش اوشتر و اسب و الاغ و کوسفند و بز و صید مروارید و صدف با روش هون بسیا کدیمی و سنتی توی جزیره کشم کسترش پیدا ایکه و صیادون ای جزیره 200 نوع ماهی صید شاکه . حصیر بافی - کشتی سازی - بافتن بارچه هون بادبانی و کشتیرانی هم توی جزیره گسترش پیدا ایکه .
احتمال زیاد آثار باستانی هونی مثل معابد مهرپرستی - غارهون خربز تو جزیره کشم از زمون مادهون آغاز بودن . با وجود ایکه مادهو از لحاظ نیروی دریایی ضعیف هسترن اما با داشتن جزیره ی کشم کنترول درستی از تنگه هرمز شوهسته به همی دلیل بو که هر وقت دولت بابل شواسته بیاد رد بشد از تنگه هرمز با سازش و دوستی وا دولت ماد شهوند و رد شبو .
.....
احسان رمضانی

کشم و دوره هون مختلف تاریخی(کسمت اول)



            http://s3.picofile.com/file/7480373224/394325_406485786078012_244863591_n.jpg


جزیره کشم به خاطر قرار داشتن در تنگه هرمز و همجوارى با جزیره‌هاى هرمز، لارک، هنگام، تنب‌بزرگ، تنب کوچک و ابوموسى، از دورترین اعصار تاریخ تا به امروز از یک موقعیت جغرافیایى ویژه برخوردار بودن و داراى اهمیت استراتژیکى دیده‌بانى و دروازه‌بانى خلیج فارسن.

جزیره کشم به خاطر ایکه در تنگه هرمز و هم راه بودن با جزیره هون هرمز ، لارک ، هنگوم ،تنب گپ ، تنب کوچک ، ابوموسی از دوره هون تاریخی تا به امروز یک موقعیت جغرافیایی ویژه برخوردارن و دارای اهمیت استراتژیکی دیده بانی و دروازه بانی خلیج فارسن .

از نظر دریایی کشم موج شکن بزرگی هستن که تو دیریای خلیج فارس قرار ایگفتن
اگه قشم نهسته دریای بندر هم مثل دریای لارک و اون سمت موج هون گپی ایشسته .

کاربردی دگه جزیره کشم تنها در عصر حاضر با سلاح و جهیزات مدرن امروزی اهمیت اینی بلکه در تاریخ جامعه هون انسانی این منطقه جایگاه ویژه ای ایشه از نظر نظامی و ژئوپلیتیک ایشه ....قدرت دیریایی در بشترین دوره هون تاریخی در پی استفاده ژئواستراتژی خاص ای جزیره هن .

ژئولوژی و سنگواره هون کشف بودن در سواحل ایران آغاز زندگی در خلیج فارس به حدود 400 سال کبل ارسد .

وسیله ون اولیه زندگی انسان که ساخته بودن از سنگ مربوط به دوران پس از سنگن که در بوشهر یافت بودن و حتی از چوب و صدف که انسان اولیه ابزار بقای خودی را از این دو نوع وسیله ایساختن .توی ای دوران انسان اولیه به آرامترین آبراه - یعنی تنگه خواران امروزی - عبور اکنت و طبیعت غنی و امن قشم ارسد . که شکارگاهون بکر و اب شیرین ایشه . زستگاهون کوچک و منفرد اولیه در این جزیره کم کم به تدریج شکل ایگفتن و کم کم تبدیل به اجتماعات انسانی بودن .اولین مهاجر انسانی هم از صیدگاه هون طبیعی کشم اولین تجربه ماهیگیری به دست ایواردن .

.......
گرد اورنده مطلب : احسان رمضانی

کشم و دوره هون مختلف تاریخی(کسمت دوم)



                http://s3.picofile.com/file/7480371719/293009_407001199359804_1856953402_n.jpg



در دوره هون مختلف کشم از مهمترین و استراتیژیکی ترین نقطه ای هسته که همه حکمرانون رو اون خیلی حساس هسترن ...
دوره کیانیان : زمونی که سلطنت از پیشدادیون به کیانیون رسی . کیکاوس در سفری که از استان نی

مروز (سیستان) شگذشت و چون سمت سواحل مکران شرسی تصمیم اگنت به هاماوان (یمن) حمله بکنتن .

توی اون زمون به خاطر نبودن وسیال دریانوری و ناوبری مناسیت سخت هسته که بخوان توی دیریا برن ولی با شناورون کوچک بادبانی شارفته و دیریانوردی هون طولانی خو در مواقعی که باد نهسته از پارو با همین شناورون استفاده شاکه . همی علت باعث شبوت که کشتی هون کوچک مجبور هسترن همیشه نزدیک ساحل به دیریا نوردی بکنن.و توی دیریاهون باز از باریک ترین کانالو شاگذشت و در محلون مختلفی برای تهیه آب و خوراک توقف شاکه .
بنابراین مناسب ترین و بهترین نقطه ای برای جمع بودن لشکر و ردکردن نیرو هون از خلیج فارس به خاطر ایکه برسن به ساحل مقابل دریانوردون تا هاماوران ، تنها فقط جزیره کشم هسته . درحالی که ای جزیره از عصر سنگی و چوب که محل زندگی ادمون ماجراجو و دریانورد هسته کشتی

کیکاوس شاه دستور ایدا که کشتی هون و زورق هون فراوانی توی کشم بسازن و از کشم عازم عمان بودن و دیریانوردی خو تا یمن ادامه شودا .

دوازده هزار سالون پیش درآویدهون که تو ساحل مکران زندگی شاکه بر اثر فشارون نژاد بلوج از ژئواستراتژی جزیزه ی کشم به بهترین وجه که شبوت استفاده شوکه .زمونی که کاملا بلوچ هون شکست شوخا و تو سواحل سیستان و بلوچستون و مکران و پایداری شوکه موقابل بلوچو شوتنست سالون زیادی توی کشم زندگی بکنن .و نژاد خو حفظ شوکه .
سالیون دراز در معرض تهدید و یورش نژاد سامی که ساکن سواحل عربستان هسترین شابوت . ولی درآوید هو با استفاده از ژئواستراتژی جزیره کشم همواره مقابل سامی هون هم مقاوت و دفاع شاکه تا ایکه عیلامی هون از داخل خلیج فارس تا بوشهر تحت سلطه خودشو در شوارد و درآویدهون که از سوی تنگه خوران تحت تسلط قرار شودا سر انجام نژاد درآوید با ایلامیهون یکی بودن و استحکام ایگه ..

عیلامی هون : کشم برای عیلامی هون موقعیت بسار ویژه ای و پر اهمیتی ایشته چون محلی هسته که نظارت عیلامیون بر عبور و مرور دیریانوردون از تنگه هرمز به قلمرو عیلامیون هسته . حتی اگه نگاه بکنی کاوشگرانی کوچک بستان شناسی هسترن که در جزیره کشم انجام شودادن و بپشتر آثار به دشت وارده از دوره عیلامیونن .

سومریان : اقوام عیلامی هون پیوسته مورد تهدید سومریون ( طوایف آسیای مرکزی ) قرار شاگفت . سومری هون حدود 5 هزار سال پیش به نواحی خلیج فارس هوندن و با شکست چادرنشینون ، همراه عیلامیون در جزیره کشم استقرار شوگه که امروز آثار و بیقایایی از همی نژاد سومریون هم موجودن . حتی در بین مردم کشم هم هنوز وجود شوهن .
سومریون مثل عیلامی هون از شرایطی که جزیره کشم ایشسته خوب استفاده شاکه تا ایکه آشوری هون در بین النهرین به قدرت رسیدنو همه اقوام پیشین مورد تهدید قرار شود .

منتظر کسمت سوم بشی !
...
گرداورنده : احسان رمضانی

کتاب مصور پوشش زنان و مردان

راه دور دریا


http://s1.picofile.com/file/7479384836/599380_461665817201344_1985478732_n.jpg



آفتاب جزیره را چون خواهری مهربان در آغوش میکشد ، رنگینش میکند، و گرمای مطبوعش را در تمام رگهایش میدواند

جزیره بر میخیزد از خواب خوش شبانه اش و زندگی حکایت هر روزه اش را از سر میگیرد
سلام چشمهای مهربان ع عطر ملایم نسیم و نوازشش بر گونه ها
ح

رکتی موزون در دستهای جوان مانده ، طبشی هماهنگ که وسعت را از دریا آموخته اند
و دریای همیشه پاک، دریای یار، یاور
دریایی که سکونش را میشکند، سینه اش را میشکافت این جزیره، این ساکت، این خاموش پر حیات، بر پهنه آب و بر سینه ی شن زار، جزیره هر لحظه خویش را می یابد در هجومی از خاطره های کهن سال که خون گشته اند در رگهایش دریای دوست و خاک صبور میعادگاه این جنگ آورانِ ساکت
در صبحی چونین خاموش، در جنگلی نه انبوه، یر برکشیده از سینه ی آب، چه حکایتها دارد دل دریایی این جزیره ای
توری که هر دم در حلقه های ظریفش خواب خوش اعماق را می بیند. به ژرفها رفتن، پیکار کردن، دریده شدن، شکار کردن و به فرازباز آمد؛ در حرکت هماهنگ بازوان جزیره ای و پذیرفتن این سرنوشت که برای تور زندگی همان است که برای جزیره ای، غوطه خوردن در دل آب و گره خوردن در دستان هنوز جوان مانده.
برین دریای گسترده که در هر سویش نشانه ای از وقار و پیروزمندیشان بر آب آرامیده است در بازی شیرین آفتاب با موج، در کنار این سوختن و تن به تابش عظیم خورشید دادن استراحتیست و نشستنیست تا به یاد آورند آنچه بوده اند و هستند.
فردا ... فرداها .. این نیامده های مرموز... آیا نبض زندگی تندتر خواهد زد؟ آیا فردا خورشید این چونین درخشان خواهد بود؟ و آیا دریا فرشی زمردین خواهد ماند بر زیر گامهایشان؟؟ نگاهی که مینگرد ... چشمی که در زیر آفتاب به فردای طب زده اش مینگرد.
*********برگرفته از گفتار متن مستند راه دور دریا * با کارگردانی جناب آقای حسن بنی هاشمی********

هرمزگان


 http://s3.picofile.com/file/7464890535/480079_492486557447228_185340236_n.jpg




هرمزگان یعنی : ترانه ُون ابراهیم مُنصفی و شعرون حسن کرمی ، هرمزگان یعنی :خُور ازینی سیریک و خُور خلاصی جاشک ، اُوباد خُورگو و غار نمکی کشم و ابشار تزرج .هرمزگان یعنی :مراسم عضوای لافت و نوروز صیاد سلخ و اَلَم پیغمبر مینُو و مولود خونی هرساله ی اهل سنت کنچی بستک .

هرمزگان یعنی : همی صدای فاطمه رضائی و صالح سنگبر و ناصر عبداللهی و ترانه ُون نصرک .هرمزگان یعنی :همی باغستُون دهبارز و برنطین و رُوخونه و جهله ُون مینُو و پیارم فارغان و نارنگی سیاهُو و برکَه زنون سیریک و جیمه جُون کَندوره داخه خمیر و حجله ُون کُنگ
هرمزگان یعنی :همی پُهل لاتیدان و غار سادرمن جاشک و خُونه فکری و مَجد بن عباس لنگه و بت گُورُون و دبستان جاوید و کارخونه خُنجی ، کلات و کلهه فین و مُغویه و کلات شاداب بیابُن
هرمزگان یعنی :همی سید گُودَه و کتابخونه شرفا شرفائی جناح و عرب زبونن شیبکوه و گوجه گاوبندی و لُمبُور جغین و برف ون قله هماگ
هرمزگان یعنی :همی سدید السلطنه بندرعباسی و حاجی مشیر و حاج احمد گله داری و حَمومی و سید عبدالرحیم خطیب بندری و شیخین و صهرین ی و ایت الله رئوفی .هرمزگان یعنی : یعنی همی رَهتن بی دیریا تو چارشمبه اخر صفر و مراسم ارگیز گردونی نیمه شعبان و چهاردهمی و تعزیه کریان و نوحه ُون قضائی مینُوی
هرمزگان یعنی : همی مائی هَواری و مائی سُوری و گندُم شمبری و تخمه کشمی و تمباک گزیر لنگه . هَوُور رمچاه و سَمبوک و جالبوت و جهازون بادی ،هرمزگان یعنی :همی تیم شهرداری و الومینیوم و همی ترانه ُون وختی که تُم دی و بارون بارَکُو
.................
(هرمزگان یعنی : همی تَکی ُون بشکرد و لیوای لارک و گِلِک و کلات پرتکالی ون هرمُوز )

محمدذاکری گَپ و گُفتی وا روزنومه ندای هرمزگان
عکس : عکاسان هرمزگان
عکاس : رهبر امامدادی