بستک

امروز اریم سمت بستک تا بدونیم گویش و لهجه اوجا و سرگذشت و تاریخش اطلاعاتی هادیم به دوستان.

بستک از یکی از شهرون استان هرمزگانن، و کدمتی تاریخی ایشستن، در کدیم محلی برای استراحت کاروان‌ون بودن. شهر بستک در منطقه‌ای کوهستانی کرار ایشه که از شمال و غرب به استان فارس و از شرق و جنوب به استان هرمزگان متصل ابوتن . این شهر مرکز شهرستان بستک نامیده ابوتن.

ناگفته نماند که ای شهر در سال 1334 از توابع استان لارستان بودن . بستک پیشینه تاریخی و سیاسی خیلی گپی ایشه که باید در موردش بحث و نظرات دوستان بدونیم.
بستک بیش از دویست روستا ایشه که در سال 1364 بخش گپی از روستاهون منطقه ای بنام روئیدر از بستک جدابو و به بخش خمیر پیوند ایخواه و در سال 1370 هم تعداد از روستاهون در حوالی لمزان از بستک جدا بودن .

بشته اریم سمت گویش بستکی هو که خیلی هو عقاید خاصی و جالبن که بدونیم.

بستکی هو گویش خو از لارستان و زبون خو فارسی قبل از اسلام اگن که واژه هونی طی استعمار و تردد کشور هو خیلی تغییر ایکردن .

لیست فرمانروایون و فرهیختگون و شاعرون و همه اساتید بستک

شیخ محمد بستکی
مصطفی خان.
محمد تقی خان.
محمد رضا خان.
محمداعظم خان.
غیرت بستکی.
ملا محمد نامی
محیا بستکی.
عبدالرحمان فرامرزی.
احمد فرامرزی.
احمد حبیبی.
حاجی جعفر پالاش.
حسن فرامرزی .
مجرم بستکی.
فایز بستکی.
همت بستکی.
عبدالقادر بستکی.
محمد سعید بستکی.
هادی خان بستکی.
عبدالنور بن هادی خان.
شیخ حسن بستکی .
محمدرفیع‌خان.
احمد خان بزرگ.
عبدالرزاق مشایخی آگاه .
معروف.
عبدالواحد راستی .
ملای ارباب .
شیخ عبدالسلام خنجی



ای هم مکان هون تاریخش

مکانهای تاریخی و مذهبی شهرستان بستک

آرامگاه شیخ محمد صوفی – تسان
آرامگاه شیخ حمزه - دهنگ
آرامگاه شیخ رستم – دهنگ
آرامگاه شیخ کمال الدین بهزاد – دهنگ
آرامگاه سید قطب الدین – دهنگ
آرامگاه بی بی فاطمه قتال – دهنگ
آرامگاه شیخ مفتی – انوه
آرامگاه سید قطب الدین شیدا – انوه
آرامگاه شیخ محمد زنگبار – فتویه
آرامگاه شیخ عبد القاسم حضور – شیخ حضور
آرامگاه سید محمد سید منصور - چاه بنارد
آرامگاه سید عامر – چاه بنارد
آرامگاه امامزاده سید کنچی – کنچی
آرامگاه سید محمد ابراهیم شاعر – دهتل
آرامگاه شیخ احمد شیخ راشد - بستک
آرامگاه مجموعه دو گنبدان (بقعهٔ شیخ عبدالرحمن بزرگ و ملا اسماعیل و ملا عبدالواحد) - کوخرد
آرامگاه سید مظفر سید منصور – کوخرد
گردش گاه ناخری
تفرج گاه نیدان
هفت رشته قنات – دهنگ
پاراو کوخرد کوخرد
تاق نه تا – ناخری (تاخ نه تا – ناخری)
قبرستان تسان
تنب پرگان (تمب پرگان) - جناح
تنب کوشک – جناح
قلعه کلات سرخ - جناح
چاهها و کانالهای ساروجی – دهنگ
آسیابهای آبی – تدرویه
آسیابهای آبی دامن – فاریاب
آسیابهای کریکی – بستک
کانال آب معروف به ترنه - دهستان کوخرد
آب گرم (آب باد) تدرویه
آب گرم – فاریاب سنگویه
آب گرم – فتویه
بازاربستک
بر کهٔ آخوند – در شرق انوه
کاروان سرای آخوند – در شرق انوه
کاروانسرای بستک.
کاروانسرای کوردان .
کاروانسرای کوخرد.
کاروانسرای لرد محیا
مسجد ملا محمد نامی – فتویه
مکتب خانهٔ نامی – فتویه
مسجد جامع قدیم بستک - بستک
مسجد جامع بستک
مسجد بن نادر - بستک
مدرسهٔ مصطفویهٔ بستک – بستک
قلعه شاه بنار – چاه بنارد
قلعه ایلود – ایلود
قلعه سیبه - کوخرد
قلعه توصیله - کوخرد
قلعه آماج - کوخرد
برج گری کوه – کوهیج
حمام خان بستک - بستک
حمام سیبه - کوخرد
شهرتاریخی ساسانی (شهرسیبه) - کوخرد
خانهٔ خان بستک - بستک
مجموعه بازار قدیم بستک - بستک
سنگ نگاره‌ها – ده تل
دوگنبدان
حمام خانی بستک
مخدان (بستک)مُخدان
آسیاب دومن
کریکی
..
احسان رمضانی

بِریمک تُو سَفَر گِتَر 1

ناخُد اِیسُف و بِریمک تُو سَفَر گِتَر
بالا دَست گمبُرک کدیم نَزیک در ورودی گمبرک مغازه ون میوه فروشی علی فرج هسته ، علی فرج ادمی لاغر هسته که سنی بالای پنجاه شَ زه ادمی خَنده رو هسته که اکثر ناخداون و جاشون سوروئی بی خرید میوه شُو ارهته هَدِ علی فرج ، وهمه بی علی فرج اطمینُن شُو هَسته
یَ روز صحب وا کِل ناخُدا اِیسُف (یوسف گلشن ناخدای سرشناس سورو و بندر ) بَ مغازه علی فرج رَهتیم ، مُو دِی علی فرج یتا جیمه سیا نَگَری ن و مثِ سابک سرحال هسته و خَنده شَ کرد تعجب اُمکه ، تا بی ناخُدا ای دی تعارفی که بی داخه مغازه و بَ نَرمی شروع بی گَپ زدن وا ناخُدا ایکه ، ایگُ ای پنج نفر هر طور ابوت وا خُودت بُبَ جُندارون دمبالشون بی ایشون شُون اَوا بُبرن اِجباری ، اجا(گِتَر) اشنا شُو هستی دست شُون اَگرن و جائی بَن اَکنن و زندگی شون بخته ابوت ، ایجا بشن دو سال بایَ علاف بشن خرج زن و بچه شون که اَدیت ؟؟؟ بَدبَه تون نترسیدن برن دهات که مُول اَبن !!
ناخُدا کمی مکث ایکه و بعد ایگُ خیلی سختن بدون تسکره و جواز بی ایشون گَتر ببرم ، اَگه اجا گیر بکن جهاز مردم اَخُونن و بی خُودم بَد اَبوت
علی فرج ول کن نَهسته اسرار شَکه و ایکَک جُنداد ایکه تا ناخُدا راضی بُو و ایگُ بخاطر تو (علی فرج)بی ایشون اَبرُم نُول اَ ایشون ناگرم ولی بایَ مث جاشو ون داخه جهاز کار بکنن صباح سجل شون بیار تا نُوم شون داخه لیست صاحب ون بار بزنم صاحب ون بار سه نفرن و 1200 تا کَهر شو هستی اسم طیفون تو بَعنوان شریک ایشون اضافه اَکنُم

عَلی فرج خَرص تو چهمی رَوُون بوده دایم تشکر شَ که ، ناخدا بی علی فرج اِیگُ دوستی و رفیکی نمردنگ تو یَ بار بی ما رُو اِتزه نابوت بگم نه ، ما اَز زمون اِجباری داخه هَنگ مینُو تا الان وا هم بِل و رفیکیم مث دوتا کاکائیم
همطو که وا ناخدا ایسُف تره فُرزه مُواَره تو فکر هسترم و دلم بی علی فَرج شَسُخته که حتمن طیفه ای مُردن که سیا نَگَری هسته ، ولی بی چه ناخُدا بی او تسلیت ای نَگُ تو همی فکر و خیالَرُم که ناخُدا اِیگُ چه تن گُشنَه ای که گَپ نازنی ؟ چن دَکیکه ای چیزی نَم گُ بالاخره زَهره اُمکه و اُمگُ بی چه علی فَرج جیمه سیا نَگری هسته ؟ ناخدا وا کَمی تاخیر اِیگُ مَگه نادُونی مُحرم ن و ایشون رَسم شون تو محرم جیمه سیا نَگَر اَکُنن ، سن و سالُم کَم هسته و رابطه محرم و جیمه سیا نَم دونست ، صُحب روز بعد کَهرون داخه جَهاز مُوکه و بی بار کِردن شِن تَره جزیره تُمب مار (تنب کوچک) حرکت موکه ، اجا خاک بی زیر پای کَهرون بار مُوکه هم زیر پا کَهرون نرم شَ بُو وهم غایه شُوشتن جهاز راحت ته هسته وا شن ون بعد دو روز که رو هُو هستریم بَ دیریا گَتر رسیدم ، همی غایه ناخدا اِشاره ایکه بَ کبله دست ما که یتا ناوچه تَره ما شَ هُند وا نزیک بودن ناوچه ناخُدا اِیگُ دفترچه ون و جوازون و کاغذون بیاری داخه ای دَسمال بریزی و مث بُخچه بُنسی هَدِ مه و بی بِریمَک کُور اِیگُ تو هم دُهل و تُومپَکِ ت بیا رو سَطحه و بزن و بکیه هم چاکَه بزنن
ناوچه انگریزون هسته که حفاظت دیریا گتر وا ایشون هسته ،ناخُدا بُخچه بلندی که و جار ایزه گتر ،گتر (مسیری ایگُ) ربع ساعتی ناوچه بُرد وا بُرد ما هُند و بعد بوکی ایزه بی خداحافظی و ناخُدا هم دستی بُلندی که و افسر هم وا دَس تَکون دادن از ناخدا و جاشوون خداحافظی ایکه
...
ادامه ای کصه صبا پست اَکنیم
..
نویسنده : گلشن سورو
عکس : عبدالله تقی زاده قشمی
..
برگردون مطلب بی بندری Genow

کورش گرمساری

زنده یاد کورش گرمساری عکاس فقید هرمزگان
.
.

زیبا شیربون

کُجان بابا بِسی تن خیزرونی

کجان نَصرُک بگیتن بیت جُونی
کجان دوستک بزنت از نو ز مَهری
بیان زیبا وا چاک ُ و تخته ونی
بزن که بُرکه لیون چَلیدن
با اون چوبی که کَندری ندیدن
بگه اَز جهله و چاه ون نای بَن
با اون دختی که اون روزی ندیدن
.
.
عکسی از زیبا شیرون

Photo by : @mohen Da

شَروند بَندر

چِکَک شَروند بَندر شیون اِیشه

شُو مَهتاب که دریا دیدن اِیشه

مِه یارُم لُو تیُو شَروند اَخُنه
گل اَندُمی که گُل پیراهن اِیشه

درخت ریشه دارن بنَدرِما
خَرابِ روزگارن بَندر ِ ما

لُو دریا همیشه تُشنه نشتن
ادامه ی اِنتظارن بَندرِ ما

شعر از زنده یاد صالح سنگبر

مِثِ شروندِ غریبُن

مِثِ شروندِ غریبُن ، غم ِعِشق تو مَخُندَه

نِصپ شُو ، اَندول ِچوکُم ، تو خیالم مَتَکُندَه

پای اُ گُوچاه هِندی ، پُشت دیوال ِشِکستَه

دَست و پام وا بَنِ سیسی ، توی بُتْخُنَه شُبَسْتَه

چه عَذابُن کِه تو نَتدا، بِی دِل بی کَس و کارُم

چه بَلا اُن کِه مه نَمدِی ، تا ول اِتکِه تو مُهارُم

نَمَدُنِستَه کِه هَر چه تو تگُ ، خُو و خیالِن

نَتَدُنستَه کِه آیندَه ، یَه گولُن ، یَه مُحالِن

شُوُ هَمْصِدای بارُن ، بِی تو چیچِکا مَگُفتَه

اَگه یک رو نَمَدیدِت ، دِلُم از غم شَپَدُفتَه

تو مِثِ بَهار عُمرِی ، گل سرخ بی نَهایت

مه پُر از خَزُن پیری ، همه گِلَّه و شِکایت

مِثِ مُرغ سَر بُریدَه ، تو دِلُم نَپَلپَتیدَم

هَنوزَم وا چِمِ کورُم ، بی تو رو وا رو نَدیدَم


ابراهیم منصفی (رامی)

جنوب

مه اَهل بندرُم خاکِ جُنوبُم
مه اَز مردم دلپاکِ جُنوبُم
مِه دلسُخته رو هَر خاکی بِنینُم
بیاد خاکِ نَم ناکِ جُنوبُم

انواع رطب

1خشال (Kheshal): خرمایی است زرد رنگ که وقتی هنوز رطب است رنگ زلالی و روشنی دارد و در نوع خودش زیباست .

۲ خاله زاری (Khalezari): خاله زاری هم زرد رنگ است و مزه ی خنکی دارد و نسبت به بقیه ی خرما ها شیرینی کمتری دارد . از این رو خاله زاری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد .

۳ ملنگونی (Malengoni): این خرما قرمز رنگ میباشد و سرش نسبت به ته خرما باریکتر است و نسبت به خرماهای دیگر ظریفتر و شکننده تر است به این شکل که اگر به خرمای نارس او چیزی برخورد کند دیگر رطبش به بار نمی نشیند و خراب می شود .

۴ سردنگ(Sordang): همان سرخ دنگ یا سرخ دانه است . این خرما برعکس شکل ظاهریش که زمخت و بزرگ است رطبی نازک دارد که برداشتش به صورت دانه چین صورت می گیرد.

۵ آل‌مهتری (َAl mehtari): رطب زرد رنگ و شکل تقریبا درازی دارد و جزوء اولین خرماهایی هست که ثمر می دهد .
.
احسان رمضانی

میرداد کَلی اِیسُف

میرداد کَلی اِیسُف پیرمرد میرشکالی هسته که هر غایه مَدیدی مشغول کاری هسته یا سُواس بَن شَکه یا پری خرما مخصوص خرما سَله درست شَکه یا بی مُغ ون و لُمبورون هُو شَدا و همطو که مَشغُول هسته از کدیم و روزون خاش جونی شَ گُ ، ادم دیریا نبودی ولی کوهستان هم حکایت ون خاشی بی شُنوتن ایشستن ، میرشکال پیر اَ اهو گَردونی (شکار مخصوص اهو ) شَگُ و .... یَ دوفه اَز شکار اهو تعریف شَکه یتا اَ معلمون که فارسی زبون هسته دمبال مایَ و میرداد کَلی اِیسُف مجبورَ فارسی گپ بزُونت ، ایگُ اشترها را بَ رند اهوها فرستادیم تا بپیچوندشون من هم تو سنگر نشستم اِشتر سوارها اهو ها را اوردند و ای راه و آراه کردند من از تو سنگر تَه کَنگ (صدای تفنگ منظوری هسته ) زدم شون اهو هم پَل پلیسَکا زد و مُرد ، ای رفیک ما ایگُ خالو میرداد اینکه شتر را فرستادی و ای راه اراه کردی دونستم ولی این پَل پلیسکا را نَدونستم !!!!

...
مه وا دیدن ای عکس و سواس ون و تَک و تَکی و کلیون و دَمُوک و کوزه و بُرنگ وا یاد میرداد کهتم نادونم زنده یا نه انشالله زنده بشت و سالم
..
عکس : اشکان احترامی
..
کَلی اِیسُف = کربلائی یوسف
میرشکال = شکارچی
سُواس = نوعی پاپُوش
غایه = وقت
پری = ظرفی مخصوص نگهداری خرما که از برگ نخل درست می کنند
پَل پَلیسکا = دست و پا زدن (کهنوئی و رودونی )
دمُوک = بادزن دستی
بُرنگ = لیوان سفالی
تَک = حصیری که از برگ نخل درست میشه
.
.
Genow ....