« بارون دونه دونه »
بارون دونَه دونَه ... سر اَزدِن رو خونَه
فصل بهار نزیکِن ... گل ایزَدِن جوونَه
بندِر و خاک پاکش ... مردون سینَه چاکش
مهربونی فراوون ... کوه گنو کنارش
مَوا بگم بندِرِ ما یه تِکـَه از بهشتِن
ایـ گپ مِه ناگَم بَخدا رو خاکمُن نوشتِن
بندِرِ خوبُم ... دُرّ جنوبُم
بی تو مِه هیچُم ... حباب و دودُم
طلایه دار ... هر چه صفایی
هدیه پاکی ... از آن خدایی
مَوا بگم بندِرِ ما یه تِکـَه از بهشتِن
ایـ گپ مِه ناگَم بَخدا رو خاکمُن نوشتِن
« مَـبـَه غمگین »
مَبه غمگین که خدا ، اَ غمگینون خوشی نـِتا
چون که غم جونت اَپوسِت ، تَـکـُشِت بنده ی خدا
تا خدا هَه ، غم بُسوزوُن ، دل بُکـُن پر از صفا
یَک دَم دل هادَه بِی خدا ، صد دَم اَبی دور از بلا
مشکلی تـَه ، بـُدون مشکلگشایی هم اِتـَه
اگه درد اِتـَه ، بُدوُن بِی خُ شفایی هم اِتـه
ایـ ستون و او ستون سایه ی خدایی هم اِتـه
ولله بیخودی غم مخا ، بالله گولِ ماتم مَخا
یَکدم دل هادَه بِی خدا ، صد دم اَبی دور از بلا
یَکدم دل هاده بِی خدا ، صد دم اَبی دور از بلا
--------------------------
دریافت آهنگ : http://snd.sc/TqBMyC
--------------------------
واژگان ملزوم به معنا :
| مَبَه : مشو | نِتا : نمی آید | اپوسِت : میپوسد | تَکُشِت : تو را
میکشد | هَه : هست | بُسوزوُن : بسوزان | هادَه : بده | اَبی : میشوی | تَه
(مخفف اِتَه) : داری | مخا : مخور |
موسیقی جنوبی ایران ملهم از طبیعت تفتیده و گرم این منطقه، سرشار
از شور و نیرو و حرارت است. این موسیقی در استانهای هرمزگان، بوشهر و
خوزستان رایج است. آن چه بیش از همه برای بررسی موسیقی جنوب بخصوص هرمزگ
یقی کرانههای جنوب ایران، بخصوص آواز
بندری به باور برخی از شناسندگان، با موسیقی بومیان آفریقایی پیوندی ژرف و
ریشه دار یافته است. شکلهای موسیقی جنوب ایران:
بندری
سبالو
یزله
لیوا
موسیقی زار
شروه
چاوشی
لالایی بندری
علاوه بر این در جنوب ایران عزاداری مذهبی و نوحه سرایی خود دارای
آواز و شیوه های متمایزی است. مناجات و شاهنامه خوانی، رباعی خوانی، مثنوی
خوانی و دوبیتی خوانی یا شروه همه اشکال متمایزی از موسیقی جنوبند.
مشهورترین شیوه اجرای موسیقی در جنوب آواز بندری بندری است. که بسیار شبیه
موسیقی آفریقایی و متاثر از موسیقی مهاجران افریقایی به جنوب ایران است.
در موسیقی عزاداری جنوب از سازهای منحصر بفردی مانند سنج و دمام استفاده می شود
چاووشی آواز مخصوص اعلام حرکت یا برگشت زوار اماکن
متبرکهاست. رسم چاوشیخوانی برای زائرین کربلا یا مشهد از دورهٔ
صفویان و قاجاریان مرسوم شده و در سدهٔ اخیر مورد توجه فراوان قرار
گرفتهاست. رسم چاوشیخوانی، علاوه بر استان بوشهر در استانهای دیگر
مثل استان خوزستان، استان هرمزگان و استانهای شمالی ایران مثل استان
مازندران نیز معمول است.
در بوشهر وسیلهٔ خبردادن به
مردم محل یا شهر از سفر زیارتی، چاوشیخوانی بود که امروز نیز کم و
بیش اجرا میگردد. چاوش با خواندن چاوشی هم حاضران را سرگرم میکرد و
هم غایبین را به حضور در مجلس دعوت میکرد. اشعار چاوشی بیشتر
ساختهٔ ذوق و تخیل علاقهمندان است و سرایندگان آنها اغلب نامعلوم
هستند؛ به همین سبب است که بعضی از اشعار چاوشی فاقد قافیهٔ مرتب
است.
موسیقی زار یکی از موسیقیهای محلی جنوب ایران است.
در مراسم زار از سازهای گوناگونی استفاده میشود. یکی از این سازها تنبیره
یا تنبوره نام دارد، که فقط توسط بابازار یا شخص دیگری که او اجازه بدهد
نواخته میشود. مضراب این ساز از شاخ گاو یا گوسفندی که برای اجرای مراسم
قربانی شده ساخته میشود. آهنگ خون که آهنگی با ضرباهنگ تند است و هنگامیکه
خون را میآورند اجرا میشود جزئی از موسیقی زار به شمار میآید .
لیوا گونهای از موسیقی بومی ناحیه جنوب ایران است که نوعی از
اجرای موسیقی محلی بندری بوده که از موسیقی عربی و آفریقایی به ویژه
کرانههای زنگبار متأثر شده و به این دیار آمدهاست. در این نوع اجرای
موسیقی از دهلهای بزرگ و کوچک همچون پیپه، جفه، پونکه و تویری استفاده
میشود. این نوع موسیقی بیشتر در مراسم شادی و سرور اجرا شده و با آن رقص
فردی و جمعی با ضرب آهنگهای خاص اجرا میگردد
یَزله یا
هوسه یکی از گونههای رایج موسیقی محلی جنوب ایران است. یزله به وسیله
گروهی از خوانندگان غیر حرفهای اجرا میشود و فقط با دست زدن همراه است.
در این موسیقی، نغمه بیش از همه حائز اهمیت است و به متن چندان اهمیتی داده
نمیشود .
در بوشهر، این مراسم در شادیها و عروسیها و
یا عزاداری ( خصوصا در ماه محرم )اجرا میشود. نحوه انجام آن بدین صورت است
که : افراد با گرفتن کمر فرد جلو ( مانند قطار بازی بچهها )، تشکیل یک
قطار انسانی داده و با ضرب آهنگ شعر یزله، به نرمی قدم برداشته و به جلو
میروند
در استان هرمزگان بویژه بندرعباس هم به همین صورت می باشد . (چوک سیم بالا)
در مراسم عزاداری، گروه پس از طی مسافتی ایستاده و دایره وار و
خمیده به سمت مرکز، با ریتم یزله شروع به سینه زنی میکنند که اشعار و
نوحههایی که در این مراسم می خوانند بستگی به زمان آن مراسم دارد مثلاً در
شب تاسوعا همه با هم می خوانند: "شب تاسوعاست امشب" و تک خوان در جواب
میگوید: "کربلا غوغاست امشب" حتی به این مراسم در گفتار عامیانه (
هیامظلوم ) هم گفته میشود.
سبالو یکی از شکلهای معمول
محلی موسیقی جنوب ایران است که آوازی است که با دایره همراهی میگردد و به
وسیله خوانندگانی که دایرهوار کنار هم مینشینند، اجرا میشود. خوانندگان
هم زمان با اجرای سبالو، شانههای خود را به طرف راست و چپ منظماً حرکت
میدهند. رقص و موسیقی سبالو متأثر از موسیقی آفریقایی است.
•
برگرفته از وب سایت موسقی دستگاهی
چوک سییم بالا
عکس : وب سایت هرمزگانی دات نت
یار چـِغـَلـو چـِغـَل ایدا بِی خو ... یار چـِغـَلـو چـِغـَل ایدا بِی خو
تو رفتی با رقیب مِه نـِشتی ... پیغوم اِتـوا بِی مِه که تو زشتی
یادُم اَتا وختی دورُم تـَگـَشت ... بِی مه تـَگـُفت حوری بهشتی
یار چـِغـَلـو چـِغـَل ایدا بِی خو ... یار چـِغـَلـو چـِغـَل ایدا بِی خو
مَواتـِن مِه همی از خدا خُ ... بِگـِنتـِن داد مِه از دوتاتُ
نـَگینی روی خاشی تو دنیا ... هر دوتاتون بـَشی تک و تنها
یار چـِغـَلـو چـِغـَل ایدا بِی خو ... یار چـِغـَلـو چـِغـَل ایدا بِی خو
-------------
دریافت آهنگ یار چغلو : http://snd.sc/PUyG4B
این آهنگ متعلق به آلبوم «مرد جنوب» از گروه «مامبولیوا» میباشد .