عاشکی علیکو

    

مشی سکینه مُم علیکو و فاتَکو وا هم گپ اَزدن و بی نُونوائی نَرهتن
فاتَکو : گپت کَبول سیکین ، ولی باور کن دُخت ما خاستگار مُورگ فُروش هم ای بودی
سکینه : پَ علیکو ما چه بگیت که دُحت عاموش خاطر خاهی بودن و خودت اَدُونی که عامو عل

یکو سه تا مُورگ داری شستی ، اَلا تو وا دُحتت و شُووِت گَپ بزن اَگه کبول شو که شُو جمعه ی اتایم خاستگاری
فاتَکو : انشالله خیرن ، راستی نگا نونوائی چکک خلوت بودی کبلن اتدیده صفی چکک طولانی هسته !!
سکینه : مردم پول شو نین نُون بخرن یتا کیسه هارد شو گتی یتا نُون داخه لَهرون اَکنن و اخارن هرجا صفن مال مُورگ ن دوش دم سینما صف هسترن مه بخیالم مُورگ ندادنگ رهتُم و یَ ساعت وستادم مدیده یتا تکیت دس مردم ندادن فکرم که چتی دریافت مُورگ ن تا اخر اُمدی صف بلیط سینمان !
دو روز بعد فاتَکو زنگی زَه که بَپ علی (شُوی) کبولی کردن که بیایتُن خاستگاری و شُو جمعه مَدی جمات (بپ علیکو ) و سکینه و چن تائی دگه اَ فامیل ُون بی خاستگاری وا لَهرون بپ علی رهتنگ و سر گپ واز شو که
مَدی جمات : همه ادونیم که ما بی اَمر خیری هُندنگ ایجا و اَگَ خدا بخات دست ای دوتا جَوان هادیم وا دَس هم
مصیب (خالو عروس ) ایگُت : نگا مَدی اَول بایَ کیمت لیح مه که جُوا گذشته وا کایک اتزه و شیل شیلت که هادی تا گپ دوماری و هیش بزننگ !!!
بپ علی : مصیب جان گپی که سال 1336 بودی فراموش بکن و صب هاده ای وصلت سر بگنت علیکو یتا لیح نُو بی تو اَخرت !!
علیکو : خالو خدا خیرت هادیت بی خیال بش یادت نین چکک وسایل بی تو اَ خصب اُمورادی بخاطر مه چیزی مَگه
بالاخره مصیب ساکت بُو و گپ بی مهریه و شیر بها کشیده بُو
بپ علی : مهریه دُخت مه سکه و پول نین بایَ 22 مُورگ زنده بَ نیت بازیکنُ ون پیروزی هادی و شیر بهائی هم 11 مُورگ یخ زده بَ نیت یازده بازیکن تو زمین بشت
سکیته : اولآ مه استقلالی ُم و صد سال سیاه راضی نابم یتا چُورَک بَ نوم پیروزی هادنگ چه برست بَ یازده تا مُورگ و دُخت شما هم بایَ استقلالی بشت و نیتم اُمکردی بی علیکو وا لباس ورزشی استقلال بَ خُونه ای بکنم !!
بَپ علی : دُخت مه بی شُو بنین تا مُودی مث دندونی سفید بشت بخترن تا ایکه زن یتا کیسه کَش بشت
سکینه : اُهوی لُنگی ون نشنوُم کسی بی اس اس چیزی بگیت
کنیزو (عروس ) : ای سکینه شما شش تا گُل اَه یاد تو کردی دگه تَوا مه استقلالی بشُم صد سال سیاه نابُم و بی چوک تو هم اُمناوا !!!
علیکو : ای مُم تو دگه ساکت بش مث ایکه هُندنگ بی خاستگاری ایجا استادیوم نین که کل کل بکنی ، بپ علی بخدا مه طرفدار پرسپولیسم و 22 تا مُورگ اُمنی فکط 6 تا مُورگ زنده بَه نیت همو شش تا گُل کبول بکن
بپ علی : الا که اِتو بو باشه کبولن همی که دُومارُم پرسپولیسی ن کافین
سکینه : شیرم حرُومت اَکنم علیکو اَگَ طرفدار لُنگی ُون بشی
علیکو بَ ارومی و توری که کسی نشنوت بی مُمی اِیگُت : ای مُم تو خُوت ادونی مه طرفدار ابی ونم نت دیدن همه عکس ُونم چار تا کلنچ خُو نشون ادادم ، نَت دیدی داخه سراح چکک عکس فرهاد مجیدی و جباری و حجازی اُمزدی !!!
............... (ادامه ایشستن )

نادُنم کان

     

دل تُو جائی بَندن نادُنُم کان

یَه جائی تُو کَمندن نادُنُم کان

اَدُنم نازنین ای دُور و بَر نین
یَه جایین که بُلندن نادُنم کان

زندگی

                      

زندگی هَمش دُو رُوزن
خاطراتِ بَد ُو خُوبن
بُدو تا باهَم بِسازیم
زندگی صداش سُرودن
ارُومِن خیلی یَه رَنگن
صاف و ساده مُوج و سَنگن

مثل دِیریا مِثل ساحلش یَه رَنگن
زندگی تلف اکردیم ولی هرگز خبری نین
از صداقت و مَرامی پایداری مَعرفت نین
...
عکس : مصطفی محسن زاده
با تشکر از احسان رمضانی

لباس و پوشش مردم قشم (قسمت دوم )

            

زنون قشمی مانند زنان دیگر جزیره اون و بنادر جنوبی * بخصوص در گذشته* کمته نه کوچه و خیابون دیده ابن و غایه در هوندن از خونه برکه شوزدن تا صورتشون از نامحرم پوشیده بشه * که امروزه ای سنت از یاد نرفتن و کم رنگ

بودن ..
برکه انواع مختلف ایشه بعضی گپن و پهن که تمام صورت اپوشونه و دوتا سوراخ قسمت چشم وجود ایشه ولی مابقی مدلون باریک ته بودن و روی ابرو و قسمتی از صورت اپوشونه
و برای پوشش سر خو از پارچه توری به نام جلویل استفاده اکنن و بَرو اون چادر اپوشن
برای دوختن شلوار هم از پارچه زخیم استفاده ابوت و قسمت بالای شلوار گشاد وا پاینش تنگ و چسپون ادوزن و بخاطر زیباییش در قسمت پایینش از نوارون بافته شده از خوس و کاموا (شک و زری) که براق همن هستن استفاده اکنن
لباس مردون قشم هم مثل مابقی خلیجیون پیراهن بلندن که بشتر وقتون هم سفیدن
ای پیراهن تا قوزک پا اپوشونه و لباسی کاملا یک دست و آزادن و زیر اون هم لونگ ابندن و روی سر خو کلاهی توری اپوشن

رسم و رسومُن سیریک

 

بعضی اَز رسم و رسومُن سیریک
رمضان تو شهرستان سیریک هم مث بکیه جاُون هرمزگان رسم و رسومی خاص خودی شستن ،بی افطار هر کَ یَ چیزی بی همساده ُون خُو اَرستت شیرینی و کدیم ُون بشته اَررُوت و ساغُو شو اَرستاده .
بی همساده ُونی که تنگدست ن هم کمک ا

َکنن اَ بیستُم رمضون نماز کیام بعضی جاُون اَخونن ، بومی ُون شهرستان سیریک 90 درصد شون سُنی ن بیست وششم رمضون یَتا نَذر هستی معروف بی مُردغُونی یتا کهر بَ نیت مُرده ُون خو سر اَبرن و گوشتی خیرات اَکنن ، خیرات هم دو سوم گوشت بی همساده ُون و فخیرون بَش بَش اَکنن و یک سومی داخه لهر درست اَکنن و شُو یَتا مُلا اتات بعد خاردن افطاری فاتحه ای هم بی مرده ُون صاب خیرات اَخُونت ، صُحب روز عید مَردُون همه لباس نُو اَپوشن و بی نماز عید اَرن بعد نماز همه دسته جمعی همه لَهرون ابادی بی عید دیدنی اَرن هر جا اَرن یَ لکمه ای اَخارن و عید مبارکی اَکنن و بی لهر بعدی اَرن ، هرکَ هم کبلن وا هم غیض بودی روز عید دگه صلح اکنن و روز عید دگه هیچ کَ کذُورت و ناراحتی اَ کسی بَ دل ناگِنت ،بعد سر زدن بی همساده ون بی کبرستونن اَرن و روز عید بی مردئُون خُو فاتحه ای اَخونن اَگَ کسی فُوت ایکردن اولین عید بعد فوت او یتا کهر بعنوان عیدی متوفی سر اَبرن و گوشتی خیرات اکنن و همچنین اولین عید بعد هیش عروس و دوماد هم یتا کَهر عیدی شون اَکنن روز دوم عید خیلی ُون دوباره روزه اَبن که ایجا معروف بی شِشُک ن یعنی شش روزی بعد رمضون هم روزه ابن اَگن خیلی ثَوابی شستن البته داخه سیریک خیلی نذر و نیاز اکنن ، مثلن زنی که حامله ن وختی هفت ماهی بشت یتا کهره بعنوان پادُومنی اَکشن و گوشتی اب پز وبه اصطلاح ایجا فاجُوش اَکنن و گوشتون اَخارن و استخوان ُون هم بایَ داخه همو لَهر کَل بکنن ، بعد تولد چُولَنگ ششمین روز هم یتا کهر اَکشُن و حالت مهمونی شستن و بی همه دعوت اکنن بی شُوم که شَگَن شِشَغُون و کدیمُ ون شُو ششَغُون کَلم و شروند هسته وتا نزیک صح یَتا شروند شَزه البته شُوم هم نصف شُو ادن حتی وختی که شُوم دیر بشت وا شُوخی اَگن بگه ششَغُونن که شوم نادادن ،، وختی هم که چُولَنگ ُون یَک سال شو بشت سرشون اتراشن و بی تراشیدن سر چُولَنگ ُون هم یتا کهر سر اَبرن حتی کدیم ُون بی چُولَنگ ُون شو اَبُرده پا زیارت خضر و بعد کربونی کردن کَهر مُرُود زیارت خضر که نُومی حیدر هسته سر چوک ون شَ تراشته البته ای رسم و رسوم ون هم کم کم ول نبودن
...
نویسنده رئیسی اَز شهرستان سیریک
برگردون بی بندری Genow
توضیح : عکسی اَز سیریک اُمنَهسته و اغای رئیسی هم عکسی بی ما ایملی نکرده بخاطر همی یتا اَ عکس کُنچی پست اُمکه که داخه ای رمضون یادی بکنیم اَ سادات کُنچی و گُودَه

گابریگ

                     

گابریگ شرگی ترین نکطه هرمزگان داخه جاشک، ایجا معروف بی تِرَمپُک ن جائی وسط بیابُون خشک ، خیلی دیدنی ن
...
عکس : فرزاد بادروج
عکاس : قاسم حیدری

آداب و سنن مردم جزیره قشم (قسمت اول)

آداب و سنن مردم جزیره قشم از فرهنگون غربی و خارجی کمته تاثیر ایگفتن و بردباری و خونگرمی و مهمون نوازی و تحمل سختیون شرایط آب و هوا از ویژگیون مردم پاک جزیره بودن و هستن
مردم جزیره با وجود تمام مشکلات ی

کپارچگی خو حفظ شوکردن و در معاشرت با یکدیگر روحیه گرم و همبستگی بالایی شوهه بخاطر همی نعمت مردم همیشه در کنار هم در شادی و غم هم شریک بودن و هستن.
مردم جزیره سخت پایبند اصول مذهبی هستن و به همین دلیل اکثر مراسمون و رسوم و شادیون مردم قشم وابسته به دین مبین اسلامن.
مراسم مولودى
روزونی که از قدیم الایام نه قشم مولود خونی انجام ابوت
1- روز تولد حضرت رسول (ص) روز 12 ربیع الاول
2- معراج حضرت رسول(ص) 27 رجب
از زمانی که نه تارخ قشم ثبت بودن ای دو شب مراسم مولود خونی اجرا بودن و حتی یک بار هم نبودن که مردم قشم ای مراسمون از یاد ببرن و سال به سال پر بار ته و نورانی ته برگذار ابودن

مراسم قبله دعا
یکی از سنتون نبوین که برای مردم قشم خیلی خیلی مقدسن و زمانی که در سال بارندگی کم بشه یا مشکل بزرگی برای مردم جزیره پیش بیاد مردم همراه شیوخ که جنبه حاکم داخه جزیره شوهستن به قبله دعا ارن و مکانش باید خارج از شهر بشه و بدور از سر و صدا و مردم همرا خو دستمالی ابرن که روی دوش یا سر اکردن و زمانی که شیخ نصف خطبه ایخوند همراه شیخ دستمال از این رو به اون رو اکنن

دوشاو گِتِن

           

داخه مُغُ ون و نزیک مُشتاه مُغ ،اَول یتا کَل بَ عُمک یک متر و نیم اَکنن و دیواره ای وا سیمان پلاستر اَکنن وکفی هم سیمان اَکنن، کدیم ُون که سیمان نبودی کاگِل شو اکردی ، بعد پیش مَهر ون اتراشن و مهرون مث سونده گِرهن ادن طوری که مَهر ون کمی ازاد بشن و شَمِ مَهرون فاصله ای بشت ، بعد رو کَل همی مهرون که گرهن شوداده اَنسن و بصورت استوانه مهرون رو کَل راست اکنن و بعد استوانه ای که وا مهر درست شوکرده و محلی ون شَگَن چُونک پر خرمائی اَکنن تا دوشاوی بگرن گرمای زیاد باعث ابوت دوشاو بَ شَمِ مَهرون زیر بیات و کم کم داخه کَل جَم بشت ، دو روز بعد دوباره چَونک پُر خرما اَکنن و ادامه ادن تا کَل پر بشت بعد دوشاوُون داخه جَهله و یا ظرفی دگه اکنن و تا خرماون تمون نبودن ایکار ادامه اَدن ، همه خرما مُغُون دوشاو شو هستی ولی زَرِک مُغی ن که بی دُوشاو معروفن و اَلان غایه دُوشاو گِتنِ زَرکِ ن
...
عکس : اِیسنا

دهتل

دهتل دهستونی از توابعون بخش مرکزی شهرستون بستک در غرب استان خومو هرمزگانن در جنوب ایران واقع بودن . این دهستون در 55 کیلومتری شمال شرقی شهر بستک مرکز شهرستان واقع بودن . همچنین «ده تَل» یا «ده طَل» نی گفته ابوتن . تل به همو معنی تپه و طل همو شبنم گفته ابوتن یا رطوبت . نام پشین ایجا هم دهتل بر اساس تحقیقونی که انجام شدادن به وجود معادن طلا در اطراف روستا اسم ایجا ده طلا نامیده بودن.

دهتل از شمال رودخونه شور گوده شروع ابوتن از جنوب کوهون و از مغرب روستای لرد بستو و از سمت مشرق وا روستای بامستان محدود ابوتن.

جمعیت این دهستون حدود 1726 تا بودن توی سال 85 ولی الان بشته بودن که از برادران اهل سنت از شاخه شافعی هستن و از امام محمد ادریس شافعی پیروی اکونن . زبونشون فارسین و گویش محلی بستکی و دهتل گپ ازنن و اوجا دوتا سد کپ ایشه که وقتی بارون اتات پر از هوو ابوتن که در جنوب شرقی روستا قرار ایشه .

دهتل دهستونن که روستاهونی تحت نظرشن مثل : ایلود، برکه لاری، چاه دزدان، بامستان، سید احمدی، کنچی، رودبار و انجیردان

از نظر تاریخی به دوران کبل اسلام ارسد . اون زمونی که کپر نشین های زرتشتی هسترن . دهتل مردمونی پاک دل و فرهنگی هسترن که پیشینه خوبی شوهستن حتی جایی که از اوزیها و قشمی هون و کرمستجی هون و مینویی یون عده ای از خیمیر توی ای روستا خرید و فروش شاکه تجارت شاکه و حرفه هونی همچون عبا بافی و گیو سازی و ارده سازی و کشاورزی و و و و ارائه شبو. حدود 4500 نفر جمعیت قدیم ای روستا بودن که الانم نصفی در حاشیه شهرون بندرعباس یا هم کشورن عربی حاشیه خلیج فارس زندگی اکردن.
....
احسان رمضانی