کسمت دوم : کشم و دوره هون مختلف تاریخی !

      

در دوره هون مختلف کشم از مهمترین و استراتیژیکی ترین نقطه ای هسته که همه حکمرانون رو اون خیلی حساس هسترن ...

دوره کیانیان : زمونی که سلطنت از پیشدادیون به کیانیون رسی . کیکاوس در سفری که از استان نیمروز (سیستان) شگذشت و چون سمت سواحل مکران شرسی تصمیم اگنت به هاماوان (یمن) حمله بکنتن .

توی اون زمون به خاطر نبودن وسیال دریانوری و ناوبری مناسیت سخت هسته که بخوان توی دیریا برن ولی با شناورون کوچک بادبانی شارفته و دیریانوردی هون طولانی خو در مواقعی که باد نهسته از پارو با همین شناورون استفاده شاکه . همی علت باعث شبوت که کشتی هون کوچک مجبور هسترن همیشه نزدیک ساحل به دیریا نوردی بکنن.و توی دیریاهون باز از باریک ترین کانالو شاگذشت و در محلون مختلفی برای تهیه آب و خوراک توقف شاکه .
بنابراین مناسب ترین و بهترین نقطه ای برای جمع بودن لشکر و ردکردن نیرو هون از خلیج فارس به خاطر ایکه برسن به ساحل مقابل دریانوردون تا هاماوران ، تنها فقط جزیره کشم هسته . درحالی که ای جزیره از عصر سنگی و چوب که محل زندگی ادمون ماجراجو و دریانورد هسته کشتی

کیکاوس شاه دستور ایدا که کشتی هون و زورق هون فراوانی توی کشم بسازن و از کشم عازم عمان بودن و دیریانوردی خو تا یمن ادامه شودا .

دوازده هزار سالون پیش درآویدهون که تو ساحل مکران زندگی شاکه بر اثر فشارون نژاد بلوج از ژئواستراتژی جزیزه ی کشم به بهترین وجه که شبوت استفاده شوکه .زمونی که کاملا بلوچ هون شکست شوخا و تو سواحل سیستان و بلوچستون و مکران و پایداری شوکه موقابل بلوچو شوتنست سالون زیادی توی کشم زندگی بکنن .و نژاد خو حفظ شوکه .
سالیون دراز در معرض تهدید و یورش نژاد سامی که ساکن سواحل عربستان هسترین شابوت . ولی درآوید هو با استفاده از ژئواستراتژی جزیره کشم همواره مقابل سامی هون هم مقاوت و دفاع شاکه تا ایکه عیلامی هون از داخل خلیج فارس تا بوشهر تحت سلطه خودشو در شوارد و درآویدهون که از سوی تنگه خوران تحت تسلط قرار شودا سر انجام نژاد درآوید با ایلامیهون یکی بودن و استحکام ایگه ..

عیلامی هون : کشم برای عیلامی هون موقعیت بسار ویژه ای و پر اهمیتی ایشته چون محلی هسته که نظارت عیلامیون بر عبور و مرور دیریانوردون از تنگه هرمز به قلمرو عیلامیون هسته . حتی اگه نگاه بکنی کاوشگرانی کوچک بستان شناسی هسترن که در جزیره کشم انجام شودادن و بپشتر آثار به دشت وارده از دوره عیلامیونن .

سومریان : اقوام عیلامی هون پیوسته مورد تهدید سومریون ( طوایف آسیای مرکزی ) قرار شاگفت . سومری هون حدود 5 هزار سال پیش به نواحی خلیج فارس هوندن و با شکست چادرنشینون ، همراه عیلامیون در جزیره کشم استقرار شوگه که امروز آثار و بیقایایی از همی نژاد سومریون هم موجودن . حتی در بین مردم کشم هم هنوز وجود شوهن .
سومریون مثل عیلامی هون از شرایطی که جزیره کشم ایشسته خوب استفاده شاکه تا ایکه آشوری هون در بین النهرین به قدرت رسیدنو همه اقوام پیشین مورد تهدید قرار شود .
...
گرداورنده : احسان رمضانی

دهستون گهره !

                 

دهستون گهره از توابع بخش فین شهرستان بندرعباس در استان هرمزگانن و دهستان گهره در 85 کیلومتری شمال بندرعباس واقع بودن .

کار اغلب مردم دهستون گهره کشاورزی و دامدارین . خرما هم محصول اصلی دهستونن که برداشت ابوتن . و اگه بارون ب

بارد گندم و جو و تنباکو و سبزیجات هم کشت اکونن . البته درختون مرکبات به صورت پراکنده وجود ایشه .

روستاهای دهستان گهره به شرح زیر می‌باشند:

روستای مزدان
روستای چَلو
روستای قطب آباد
روستای شورابی
روستای دوین
روستای آبماه
روستای زیارَت از جمله روستاهای توابع دهستان گهره محسوب اوبوتن.

روستاهای دهستو ن گهره : گرو - چامهکو - ذرتو - آبشیرین - خوشهنگام

لهجه این منطقه امیخته از لهجه ونحوه پوشش اون منطقه هم تحت تحقیقن !


منبع : ویکی پدیا
....
با تشکر از احسان رمضانی

اُوباد سیاکُش

 یکی اَز منطکه ُون بکر شهرستان خمیر اُوباد(هُو باد) گَپ و جُونِ بالاشهر نیمه کار ن ، که خیلی ُون اَ وجود ای اُوباد داخه هرمزگان خبر شُو نین ای اُوباد خواص درمانی زیادی شستن ، علتی که اُوباد بَ سیا کُش بین اهالی ابادی مشهورن این که زمون کدیم یتا اَ سیا ُون غایه جُن شُوشتن داخه ای اُوباد مردن و بی همی شَگَن اُوباد سیا کُش ... با تشکر از ایوب منصوری

کاسه پشت

         

کاسه پشت ُون اَ دیریاُون گَپ بی لُوتیو هرمزگان بی تخم رختن، اخرون زمستون پیدا شون اَبوت ولی غایه اصلی تخم کردن شون جُوا (اردیبهشت ن ) کاسه پشت ون بی لُوتیوی که ریغ ن مث جزیره ون فارور ، هنگام ، لارک ، بندرلنگه ، هرموز ، شیدور و شیب دراز کشم

اتان و تخم اَریزن ، هر کاسه پشت مابین 135 تا 160 تا تخم اکنت حفاظت محیط زیست هم بعضی وختن تخم ون کاسه پشت ون جم اکنن و وختی چوک ُون کاسه پشت اَ تخم در هُندن دیریا شون ابرن و توی هُو ول شون اَکنن بین 47 تا 75 روز طول اکشت تا کاسه پُشت ون اَ تخم در بیان البته بستگی بَ اب ُو هوای ایشستن هشت نمونه کاسه پشت تو دنیا شناسائی بودن که شامل کاسه پشت شُوز ، سرخ ، سیاه ، پوزه عقابی ، پشت چرمی ، زیتونی ، پشت گرد و پشت پهن که 5 نمونه شون بی هرمزگان بی تخم کردن اتان و هر کاسه پشت تکریبن 150 سال عمر اکنت

دهتل

دهتل دهستونی از توابعون بخش مرکزی شهرستون بستک در غرب استان خومو هرمزگانن در جنوب ایران واقع بودن . این دهستون در 55 کیلومتری شمال شرقی شهر بستک مرکز شهرستان واقع بودن . همچنین «ده تَل» یا «ده طَل» نی گفته ابوتن . تل به همو معنی تپه و طل همو شبنم گفته ابوتن یا رطوبت . نام پشین ایجا هم دهتل بر اساس تحقیقونی که انجام شدادن به وجود معادن طلا در اطراف روستا اسم ایجا ده طلا نامیده بودن.

دهتل از شمال رودخونه شور گوده شروع ابوتن از جنوب کوهون و از مغرب روستای لرد بستو و از سمت مشرق وا روستای بامستان محدود ابوتن.

جمعیت این دهستون حدود 1726 تا بودن توی سال 85 ولی الان بشته بودن که از برادران اهل سنت از شاخه شافعی هستن و از امام محمد ادریس شافعی پیروی اکونن . زبونشون فارسین و گویش محلی بستکی و دهتل گپ ازنن و اوجا دوتا سد کپ ایشه که وقتی بارون اتات پر از هوو ابوتن که در جنوب شرقی روستا قرار ایشه .

دهتل دهستونن که روستاهونی تحت نظرشن مثل : ایلود، برکه لاری، چاه دزدان، بامستان، سید احمدی، کنچی، رودبار و انجیردان

از نظر تاریخی به دوران کبل اسلام ارسد . اون زمونی که کپر نشین های زرتشتی هسترن . دهتل مردمونی پاک دل و فرهنگی هسترن که پیشینه خوبی شوهستن حتی جایی که از اوزیها و قشمی هون و کرمستجی هون و مینویی یون عده ای از خیمیر توی ای روستا خرید و فروش شاکه تجارت شاکه و حرفه هونی همچون عبا بافی و گیو سازی و ارده سازی و کشاورزی و و و و ارائه شبو. حدود 4500 نفر جمعیت قدیم ای روستا بودن که الانم نصفی در حاشیه شهرون بندرعباس یا هم کشورن عربی حاشیه خلیج فارس زندگی اکردن.
....
احسان رمضانی

مائی و دیریا هرمزگان

تو دیریای خمون ماهیون زیادی هستن که چن تاش مه اگم اگه بکیه اش ادونی شما بگی

گپتر اُ همه شون کولی و کِر / و کوچک تر اََ همشون متوتا هستن

بیاه // راشگو // سه کلا // مکوا // تِنگل // سینگو // سنگ سر // شیر // شیره رو // زرده // سُرخو / کریزغ / سغ مایی / چمن / شورت کرابّو / کِر / کِلکو / کبازردو/ سه خارک / گارگُپ / گاریز / چَلی / گلو / مُرّان / موش دندون / شوریده /مُمغ / نایت / کباد / کطر / میش مای
تِلال / گدیر / کوپر / هومور / گووک / گُر / گُرغ / گرگرو / هشینه هوور /
پِت / صافی / شنگو / اسپک / گوزک / کروسک / شیک / سارم / دخت ناخدا / پُو / رامشک / حلوا / لماسک / چغوک / خنّو / داهیر / میگ

کشاورزی شهرو

   

روستای شهروبه دلیل دارا بودن خاک غنی وحاصلخیز از نظر کشاورزی امتیاز بزرگی نسبت به سایر روستاها و مناطق اطراف خودی ایشسته . در زمون هون گذشته کشاورزی شغل اصلی ووسیله امرارمعاش اهالی روستا هسته . ولی به تدریج با گذشت زمان و پیدایش شغل هون دگه ، مردم کمتری از راه کشاورزی روزگار خو شاگذروند البته هنوز هم تعداد گپی از مردم به کار کشاورزی مشغول هسترن . اما روستای شهرو ازنظر منابع آبی زیاد موقعیت خوبی اینهه . در کدیم تعداد چاهون آب شیرین در روستا بشته هسته اما به دلیل خشکسالی هون زیاد ، یا چاه ها خشک شبو و یا شور شبو وبرای کشاورزی مناسب نهسته. اکنون تعداد کمی چاه در روستای شهرو وجود ایشسته که قابلیت آبیاری زمین هون کشاورزی انجام شبو. ازجمله این چاهون ابوتن چاه چیمیزی نوم ببریم که هنو هم مورد بهره برداری قرار اگفتن. روستای شهرو مثل سایر مناطق دگه محصولات کشاورزی مخصوص خودی ایشه که مخصوص آب وهوا و درزمین هون این روستا رشد و پرورش شادا . گوجه فرنگی ، بادمجان ، فلفل ، پیاز ، خیارسبز ، هندوانه و... از محصولات این منطقه محسوب شبو که اکثر این محصولات کیفیت ومرغوبیتی که ایهسته پس از برداشت به خارج از کشور صادر شبو. در زمون قدیم که محصولات به صورت غرقابی آبیاری شبو مشکلات زیادی هسته ولی از زمونی که روش هون جدیدی هوندن برای کشت و ابیاریون زمین کشاوری مشکلات بشته کشاورزون رفع بودن.

وسایلی که از مغ تو کدیم درست شاکه

وسایلی که از مغ تو کدیم درست شاکه
تو کدیمو بشتر لوازم خونه صنایع دستی هستشه . و درآمد مردم به مغ بستگی ایشته هنرمندون از شاخه ون مغ بی بافتن پوشش سر خونه که تو گویش محلی {سوند} شگن و از {پیش} برگ مغ بی ساختن تَک {زیر انداز} حصیر و سُپ {ظرفی بافته شده مانند سینی گرد و دوار لب دار} گَفُه { سبد بزرگ دهان گشاد اما کوتاه که از پیش = برگ نخل و گیاهی {کاش} = یک نوع علف هرزبسیار خشک وبرنده} و {کنتله} سبدی استوانه ای یا ظرفی نسبتا گرد با در پوش این سازه از لیف درخت مغ و کاش درست می شود. {گوُزن} نوعی باد بزن دستی از برگهای نازک وسط نخل ودارای دسته ای که از چوب نخل است. {دِموُک} یک نوع بادبزن گرد و بدون دسته ..{سری جهله } کلاهکی حصیری که به عنوان سر جهله {کوزه} برای جلوگیری از ورود گردو خاک و حشرات
بشگل استوانه و شبیه کلاه بافته می شود

{دَمِکِش} دمکش یک نوع سر دیگی برای دم کشیدن برنج روی سر دیگ قرار می دهند {بل } یک نوع زیر پایی مثل کرسی {جاروک} یک نوع جاروی دستی است.

{کفسک یا مُچک} قفس برای نگهداری و حمل و نقل مرغ و خروس و پرندگان
{تولک} سبدی گرد و دسته دار در اندازه های مختلف ساخته می شود
{گفیر یا گفیل} زنبیل شبیه سبد های پلاستیکی مخصوص خرید در بازار
{بادیل} وسیله ای به عنوان سفره و هم برای تلمبار کردن خرما بشکل دایره در اندازه های کوچک و بزرگ ساخته می شود
{سربنی} نوعی سبد حصیری استوانه ای شکل مثل تولک می باشد با این تفاوت که درب دار است
{هارت گیز} الک و غربال
{سواس} نوعی کفش و پاپوش
{کپ کاپ} نوعی پا افزار چوبی شبیه دمپایی امروزی
{تَک} نوعی زیر انداز یا فرش
{کندوک هارتی} سازه حصیری کوچک و بدون در پوش به شکل کاسه ی بزرگ
{پروندیا پرون} طناب کلفت و خشن بافته شده از سیس برای بالا رفتن از درخت نخل
{پری یا پریتک} نوعی سبد حصیری با دهانی تقریبا گشاد این سازه برای نگهداری خرما و حمل و صادرات آن استفاده می شود
{سیکه} نوعی صنایع دستی که از سقف آشپز خانه آویزان می کنند برای دور نگه داشتن مواد غذایی از دسترس حیوانات خانگی
{جیلی یا جولی } گهواره از چوب درخت مرگ و کرگ که یک درخت دارویی استفاده می شود چوب این درخت به گونه ای است که حشرات به آن نزدیک نمی شوند
{کتل } سبدی بزرگ و بیضی شکل که دو طرف آن دو دسته کوتاه و برای جابجایی وسایل و ماهی فروشی استفاده می شود
{پاتک} کار برد این نوع سوند معمولا برای حصار و دیوار کشی است
{سر بش} این نوع سوند برای پوشش سقف و سایبان استفاده می شود
{نرمه} نوع دیگری سوند برای پوشش سقف خانه حکم یک لایه دارد
{پا جهله} جایگاهی برای جهله یا همان کوزه
{بن} نوعی طناب
کندوک تمبکی} از جنس حصیر برای نگهداری تمباکو
{پلو} نوعی لگام برای گاو و گوسفند
{پند غاری} از کنده درخت نخل و چند قطعه کوتا از درخت کهور برای بالا رفتن بالای خانه و گفاره نردبان

و ایطور هسته که بی مغ احترام زیادی شانها و مقدس هسته و کسی بی خودی اجازه اینادا تا بی مغ قطع بکنت
...
محمد مذنبی

آسمون کته

گیاه سس = بندریو اگن (آسمون کته)

آسمون کته هم یک گیاه هرز انگلین که تو باغو و مزارع رشد اکنت و به میزبان اچسپت و تغذیه اکنت.و اسم علمیش کوسکوتانCuscuta . ای علف هرز انگلی بی خوش دور گیاه اپیچونت و باعث خسارت ابوت
....
پاپایا ایل زاده