برکه ون معروف بندر

اون زمون که بندر هوو لوله کشی اینهسته هو مردم اَ بُرکه ون تامین شبو
بُرکه ون معروف بندر : چار بُرکه تو مغرب شهر وا شکل مکعب مستطیل ساخته بوده تو سال 1265 بوسیله {حاج امین گله داری}
برکه کشنگ تو محله گور فرنگ
برکه گرد محله گور فرنگ شمال شهر
برکه ناظمی تو محاه نظر آباد
... برکه میر شمس الدین تو محدوده کوی پلیس
برکه سید عبدالله آغا تو محله اوزیو
برکه دستمال تو غرب شهر برکه پیرزن
برکه حاج محمد علی که تو کسمت غرب شهر هسته و اداره فرهنگ و هنر مرمت شیکه و سالن تاتر در شیوارد . کاشکی از تموم برکه ون حفاظت و نگهداری شاکه تا آثارش خیر گذشتگون بمونت بی نسلون بعدی که بدونن اجداد انشون وا چه خون دلی یه کطره هو خاردن وا دست شاوا....
محمد مذنبی

 

مختب ملا علی رستمی

ایی ملا شاگردنی کبول شاکه که بدن ولباسش پاک و تمیز هسته بی شاگردن یاد شادا که بی والدین و گپترن سلام بکنن. مو که خوراک خردن اول اسم خدابیارن یعنی بسم الله بگن و بعد از صرف خوراک وا صدای بلند شکر خدا واجا بیارن. ایی مختب یکی از مختبنی هسته که نوشتن هم یاد شادا .کبلادرمورد تهیه مرکب تو ضیح امداده مثه مختبن دگه تنبیه وا شدت اجرا شابو هم فلک چوب و هم وا ترکه کپ دست شاگردن شازه. اگه شاگردی شواسته بی هو خردن اجازه بگنت بایه ایگفته :ملا اشرب و بی رفتن دستشویی بایه ایگفته : ملا عذب. یتا از کتابنی که تو ایی مختب شاخوند کتاب گنجینه ادب هسته . که وا صورت شعر هسته که شامل پندهای آموزنده مثل نوروز نامه - حکایت سلطان جمجمه و چند حکایت دگه .شاگردن بایه غیر از شهریه بی ملا عیدی هم شوارده که چن روز پیش از نوروز نوروزنامه شاخوند و خلاصه ش ایی هسته.
نوروز نو باز آمده
بلبل به آواز آمده
دل ها به پرواز آمده
بابا بده نوروز یم

گل ها به گلزار آمده
طوطی به گفتار آمده
قمری به رفتار آمده
بابا بده نوروزیم
بابا سلامت می کنم
خود را غلامت میکنم
دعا به جانت می کنم
بابا بده نوروزیم
بابا به تو دارم امید
استاد من زحمت کشید
با مزدش بکن رویم سفید
بابا بده نوروز یم

ای مادر نیکو سرشت
جای تو با شد در بهشت
طفلان کنندم سرزنش
مادر بده نوروزیم
مادر تو زادی بچه را
بگشا در صندوقچه را
بیرون بیاور بقچه را
مادر بده نوروزیم

کاکا تویی روح وروان
سازم خلاص اندر زمان
از بهر ملا این زمان
کاکا بده نوروزیم

همی طو شاخوند تا شه رسید به دادا وخاله و عمه وخالو و عامو
حبیب سوروئی
عکس : عزی کشمی

    

برکه بلوچی

برکه بلوچی
کبلن در باره برکه ون کشمی و کُرشی مطالبی دوستون پست شو کرده ، اما برکه بلوچی که در شرق استان بین مینو جاسک ، شهرستون سیریک استفاده ایشستن ، ای برکه بشته داخه روستای سیکوئی درست ابو و برکه دَس باف و چرخی معروفن ، برکه دس بافت درست کردنی یَ ماه حتی بشته وخت شوا و کیمت شون تا هفتاد هزار تومن هم ارست ، البته دو نوع برکه اونجا نَ رو اَکنن سرخ و سیاه که سرخ ون بی جیغی معروفن و سیاه ون نیم دوچ ، زنونی که هیش شو کردن برکه سرخ نَ رو اکنن و دُختون برکه سیاه
بعد ایکه برکه بفروش ارست ، و خریدار دوباره برکه بی یکی ادیت که بَ اندازه صورتی درستی بکنت که بی بلوچی اگن چَم و دار ، جا چهم اچینین و دار برکه هم که یَ تکه پَنگ مُغ ن داخه برکه اکنن و دور و بری ادوزن تا بی ای صورت بشت داخه ای عکس زنون شهرستون سیریک مشغول برکه زری بافی ن

                     

مدرسه دانشمند

ایی عکس سر در دیریایی مدرسه دانشمندن که الان وا لودر بولدوزر تبدیل وا زمین صافی شوکردی که نادنم جاهش چه شوا بسازن جایی که میراث فرهنگی باید جزو اثار تاریخی سورو وا ثبت ایرسنده واز وارثون دانشمند ایخریده. شاید هم مصادره بودی. مدرسه ای که بیما سوروئیون و حتی بندریون پراز خاطرن افسوس و صد افسوس. . حبیب سوروئی

     

مدرسه جاوید 1

تاریخچه اولین مدرسه وا سبک امروزی در بندر ( مدرسه جاوید )
تاسال 1284 آموزش وپرورش درتمام استان هرمزگان به عهده مختب خونه و مدارس دینی هسته.
یکی از امتیازن فرهنگی مردم ساحل نشین هرمز گان تماس و برخورد فرهنگی وا کشورن دور و نزیک و اکوام مختلف هسته که تحرک و تازگی فکری کمک و فرهنگشن متحول ایکه. رفت و امدمردم واکشورن دور ونزیک وشبه کاره هند و هجوم فرهنگ خارجی به هرمزگان ومهاجرت وتجارت مردم ساحل نشین بخصوص بندرباعث بو که فرهنگ ایی کشورن در امر تعلیم وتربیت دخالت هادن. برنامه ریزی آموزشی نوین وایجاد مدارس رسمی جدید در بوشهر و بندرعباس ولنگه ناشی از تاثیر تحولات کوناگون زندگی اجتماعی واکتصادی و فرهنگی جهانی و منطکه ای هسته.رو همی اصل مردم آینده نگر و صاحب باور بندر وا مشورت بزرگان تصمیم اگرن که تو بندر یه مدرسه وا سبک امروزی درست بکنن. از بین خودشو چند نفر نخبه و روشنفکر و فرهنگ دوست انتخاب اکنن که ایشن هسترن
1-حاج شیخ احمد گله داری
2-محمدعلی کبابی (سدید السلطنه نویسنده کتاب خلیج فارس بندرعباس)
3-شیخ علی دشتی
4-حسین گله داری(امین التجار)
5- حاج محمد شریف ملک (ملک التجار)
6-حاج میر محمد اوزی
7- اغا غلامعلی خراسانی ملقب به یزدی
8-حاج سید سلیمان
9-میر شمس الدین اوزی
10-حاج محمد علی گله داری.
مدرسه اداره کردن خرج ایشه .ایی افراد اولین کاری که شوکه جمع آوری کمک نغدی از مردم هسته . وا پولی که خوشو روهم شنهاد 5000تومن جمع بو. که بی او زمون پول کمی نهسته ایی پول تو کار تجارت شوکردی وکرار بو که سودش خرج مدرسه ببو. کاربعدی اعضای انجمن ایهسته که وا هماهنگی هیات موسس و رئیس گمرک. مامورین گمرک از بابت هر عدل کماشی(قماش) که صادر یا وارد شابو مبلغ یکشاهی معادل یک بیستم کنی(ریال) علاوه بر حکوک کمرکی بی مصرف مدرسه بگرن.تصمیم بعدی ایهسته که ازدانش اموزنی که وضع مالی خونوادشن خوبه مبلغی بعنوان شهریه بگرن. مدرسه ساختمن شوا جلسه اگرن که شیخ احمد گله داری خیر و فرهنگ دوست و عضو انجمن اگت غصه همی یه کلم مخوری ایی وامه و یتا از خونئون گپ خو که اتاک زیاد ایشسته مفتی و بدون چشمداشت که سر خیابن دلگشای فعلی هسته به عنوان مدرسه در اختیارانجمن انست.( ادامه ایشستن )
.
جمع اوری و تهیه مطلب : حبیب سوروئی

عکس مرحوم شیخ احمد گله داری و چوکنش ، شیخ عبداله و شیخ حسین و دونفر پشتی که ووستادن دوتا ازکامندن شیخ احمدن

        

جُغ و گا

کدیم ون داخه بالاشهرون ، اوشونی که مُغ شو هسته و یا پامُغی هسترن کبل اولین بارشت شهریما جمع شو ابو و بی گاون شُون اَوارده بی کار کردن روخونه ، ایشونی که وا گا کار روخونه شو اکه اصطلاحن گابَن شُو اَگُ ، ای اتفاک اکثرآ روزون جمعه واکَع شَبُو و بشته از اَز 15 جُغ گا بعد رَغبن شروع وا کار شو اَکه ، رَغبن بالاشهرون هم بعد نماز صحب هسته و صحب گاه مشغول بی کار شو ابو تا ساعت 11 همه گاون شو ابسته و اَرهتن خونه بی خو بی نماز جمعه اماده شو اکه بعد نماز اَ مَجد بی سر روخونه شو اَهُنده و چاشت ایشون هم همونجا شون اَوارده ، زنون وا منجل خوراکی شو اَهُنده و شو اَگُ چاشت گابَن نبردن ، همه هم دل و بل هَم هسترن ، و باکی که هُندرن بی نگا کردن مشغول گپ و گُفت هسترن ، و خدائی چکَده گپ ون شون خاش هسته و وا دل شَ نشته کبل نماز شُوم کار تموم شَ بوده هر کَ روانه لهرون شَ بو
یتا توضیح هادم ، یَ جُغ گا بی دوتا گا که وا هم جفت شو اَکرده بی کار اَگن ، اکثرپا مُغی ون یتا گا شو هست و وا هم گاون حُغ شو اکه ، خیلی اَ گابَن ون مُغ شو نهسته و پا مُغی هم نهسترن ولی گا بی شخم زمین شو نگهداری شو اَکه ولی شُون اَهُند و بی باکی کمک شو ادا .... صفا و صمیمت
بالاشهری ون کدیم هیچ جا نَم دیدن
ای عکس شُخم زدن پا مُغون غایه جُوا ن .. ایجا لَنگار و گا شُ بستی ، بی کار روخونه بیل تخته ای وا جُغ اَبنن که اصطلاحن اَگن هَرن

            

زَبُن بندری

زَبُن بندری ریشه ی جُونن
یَه شاخه از همن فارسی زبُنن
یَتا حرف اَکدیم هستن شُگفتن
چه حاجت به بَیُن انچه عیُنن
چکَک شروند بندر شیون اِیشه
مه یارم لُو تی یو شَروند اَخنه
گل اندمی که گل پیراهن اِیشه
درخت ریشه دارن بندر ما
خراب روزگارن بندر ما
لُو دیریا همیشه تشنه نشتن
ادامه ی انتظارن بندر ما
دلُم بی شهر بندر تنگ اَبودن
صفای بندری نیرنگ اَبودن
زبُن بندری اَدست اَرفتن
حالا سینگو دِگه خرچنگ اَبودن
بزن لی وا که بندر زار ایگفتن
کَلی که پُل مکرده بار ایگفتن
اَ بس که سامری رند ومکار
مُخ چُوک تَمُمی کار اِیگفتن
غروب شهر بندر غصه دارن
درخت خُشکن و بی برگ وبارن
بری بابا زاری یو بیارین
شگفتن درد بندر درد زارن
بزن لی وا که بندر ناله ایشه
که زارش ناله ی صد ساله اِیشه
خدا بالای سر ودیریا کنارن
امید مه به تو دادا برارن
مر پر منین بی تو مینا
بدو کاری بکن که وخت کارن
..
سمیرا تَک ادمین گروپ گپ بندری

Photo by : sadaf Sp

 

لیوا هرمز

لیوا پایه و اساس موسیکی هرمزگانن ،لیوا در اصل نُوم یَ نمونه دُهل هسته که همراه ساز (مزمار) و چن نمونه دهل ون دگه شو ازده بعد ته ای مجموعه رسمون که نوعی شادمانی و پایکوبی بعد مراسم زار هسته بی لیوا معروف بو
عکس  از مهدی هرمزی

    

قنبر قلندری

چَن وخت کبل با همکاری هنرمندون محلی و پیشکسوتون جزیره هُرموز موسیکی لیوا که خیلی وختَ اَح یاد شوکرده شروع بی فعالتی که در ای زمینه نکش مرحوم کمبر کلندری (قنبر قلندری ) خیلی موثر هسته
داخه ای عکس ، مرحوم کمبر قلندری(کمبر موسی ) ، همراه عباس اوج هرمزی که ساز لیوا نزدن پیدان

.

مهدی هرمزی