گپ و گویش بندرعباسی

زبُن بندری اَدست اَرفتن ....حالا سینگو دِگه خرچنگ اَبودن

گپ و گویش بندرعباسی

زبُن بندری اَدست اَرفتن ....حالا سینگو دِگه خرچنگ اَبودن

حسین وفادار

روزی که با تو آشنا بودُم
مِه عاشق تو بی فا بودُم
بی مه ول اِتکـِه و رفتی دُمبال چوک تاجرون

اون روز که شعر عاشقی تَخوند
هر روز پسینون تو سایه گـزُن
یادت بیار ای بی وفا سر راه تو مَهُند

اون روز که مثل دو تا کفتر
مانِها دست نَ دست مارفتـَه از در
تـَگو بی تو مَوا ای بی وفا تا روز محشر

مغرور بودی با عشق بی فردا
اَتـِرسُم که بشی تک و تنها
مال عشق مه زی پا اِتکـِه و بی مه زجر اِتدا

شعر از استاد حسین وفادار
عکس از سایت هرمزگانی
( با تشکر از سامی وفادار )

..

چوک شغو


یادتن با ترجمه فارسی 11

یادتن 11
غایَه ی هِیشَه دِگَه سَر کَنگِی یَه / با سِنَک شاگُ دَگَه کی کِنگِی یَه
تُو بِگَه سُواس وُ کَبکاب یادتن / رود نُقرَه شُو ِ مهتاب یادتن
یادتن که بِل مابالا ماگُ / روی لنج ماهِلِه مالا ماگُ
جَم و اَمبُو دِگه سَمسُول یادتن / زَنِ زارغِ پای اَندُول یادتن
یادتن تو دار مُساکی یادتن / تو سِپر تاس تو خوراکی یادتن
یادتن تو شاه پریُن یادتن / گَرهکُو رو سَر کَلیون یادتن
یادتن روضه زَنُونَ یادتن / یادتن اُشتر چه خوُنه یادتن
غایه = وقت
هیش = عروسی
سرکنگی = نوعی رقص بندری که بیشتر سر شانه ها را تکان می دهند
باسنک = نوعی همخوانی زنان بالای سر عروس هنگام حنابندان
سواس = نوعی پای افزار محلی که از رشته های تازه و مرغوب {سیس} الیاف درخت نخل بافته می شود . به دمپایی امروزی شباهت دارد منتها در قسمت عقب آن بندی قرار دارد
کبکاب = کفش های چوبی که در کدیم معمولا در خانه استفاده می شد .یک نوع دمپایی زنانه
ما هله مالا = معنی خاصی ندارد .همخوانی جاشوان وملوانان به هنگام کار به روی لنج و کشتی .یه همخوانی نیرو بخش و اتحاد بین آنها
اَمبو = سه پستان
جم = میوه بومی مناطق گرمیسری
زن زارغ = زنی که زایمان نموده
اندول = گهواره
سمسول = نوعی سبزی
دارمساکی = دارالمساکین . محل نگهداری گدایان پشت بیمارستان ثریای قدیم { بیمارستان شریعتی}
سپر تاس = نوعی ظرف سه تکه برای نگهداری و حمل غذا با دسته و روکش چوبی و آلومنیمی
شاه پریُن = شاه پریان .زیارتگاه در بندرعباس پشت سینما شهر زاد
گرهکو = ماده مخدری که در مراسم زار تدخین می شد خلسه آور
روی سر قلیان دود می دهند شامل {تنباکو . شیره خرما . گشته و کُندور }
اُشتر چه خونه = نوعی بازی محلی
..
محمد مذنبی



مُوسِم گُل



 مُوسِم گُل ، چه چه نازه بُلبل

سرزه و رضون دگه بُو پر اَز گُل
نِم نم بارُون رُو کُتوک و کَرگین
غایه کصه وُن جُونِ بی بین

پَرزدنِ جُوشکُنِ خیس تو بارُون
رُویِ کَهُورُون تُو دِلِ کُنارُون
نِم نِم بارُون و نوای شَروند
اخ که جُونن گازی زیر بارُون
..
Genow

یادتن 10




توی صُپ مای مُکوَّ ا شُلَگید / رَنگینَک یا که گُلُمبا شَلَگِید

خَمَل و کَرکُو و اَمبا شلگید / شُو مهتاب لُپَنگا شلگید
یادتن گازی ماکِه وا گَلگَلی / یادتن بُنگِرِن و پِنجَه علی
مُلا نرگس مُلا لَنگُو یادتن / وُ دِگَه گِل شَخا جَنگو یادتن
سَرِ سُفرَه غایِه چاستَه یادتن /توی صَحن خرما لَپاشتَه یادتن
هلیلی و رزِک و مُرداسِنگ / مازَدَه گَل اَخُلک تِنگاتِتگ
توی مُشتایِ خُنَه نارنگی یِه / جلُو دِیر رو خُنَه مَهرِ نگی یَه
صُپ = بافته ای از پِیش .برگ درخت نخل پهن و گرد مثل سینی
خَمل = خرمای کال
کَرکو = خیار چمبر
لُپنگا = نوعی بازی محلی بومی
شُو = شب
گَلگَلی = بازی محلی با رینگ دوچرخه
بُنگرِ = استخر طبیعی در کوهستان
پِنجه علی = زیارت گاهی در شمال شهر
ملا نرگس و ملا لنگو = دو بانوی که در مکتب خانه های قدیمی قرآن خوانی را تدریس می کردند
چاشت = نهار
صحن = بشقاب
خرما لباشته = خرمایی که با دست مالش و هسته آنها را بیرون می آوردند
هلیلی و زرک و مرداسنگ = سه نوع خرمای بومی
گَل اَخُلک = لبالب تا خرخره
مُشتا= باغچه ای که از چوب وخاشاک محصور گشته باشد
دِیر = کپری که تابستا ن ها روی پشت بام خانه درست می کردند
مَهرنگی = دیوارهای شبکه ای که از چوب درخت نخل درست می کنند
...
محمد مذنبی

لیوا

بزن لیوا که بندر زار اِیگفتن
کَلی که پِل مُکرده بار ایگفتن
اَبس سامری ِ رند و مکار
مُخِ چُوکُ تَمُمی کار اِیگفتن

غروبِ شهر بندر غصته دارن
درخت خُشکِن و بی بَرگ و بارِن
بِری بابایِ زاری یُو بیارین
شُگُفتن دردِ بندر دردِ زارن

بزن لیوا که بندر ناله ایشه
که زارِش ناله ی صد ساله اِیشه
نَگُفتن شَهر بندر اُمخریدن
سند سازِن ، کَواله ایشه

خدا بالای سَر و دریا کِنارن
امید مِه به تو دادا بِرارن
مَرَ پَّرَ مَنین بی تو مَیُنتا
بُدو کاری بکن که وخت کارن
..
شعر : صالح سنگبر
عکس : مهدی هرمزی
.........
کَل = گودال
پِل = غلتیدن
غصته = غصه
کَواله = قباله ، سند
مَرَ = نرو
پَرَ = گوشه
مَیُنتا = وسط



بَپ علیکو

پیرمَردُ مُودِخُ رنگ شُزدن
جَوَنُمُ همه تیپ تنگ شُزدن
همتا گیچن و گیچن هَمتا
به گَمُنُم سیگاری بَنگ شُزدن

مُم علیکو تلفن واکل ایشه
اَزدِن ور چِکَ پیسک دل اِیشه
کایکُشُ اَرَن خَصب دنبالِ جنس
توی کِشم و توی کیش مَحفل اِیشه

بَپ علیکو حرفُن کَشَنگ اِیشه
اَترسُم اَمُم علی لُپنگ ایشه
مُم علی بی شارُن اِیگُفتن زَکی
همیشه وا بَپ علی اُ جنگ ایشه

مُم علیکو گروه فشار ایشه
اَتونت کا ، حک انحصار ایشه
عاشکن به فصل سرما و خَزُن
دُشمنی وا مُوسِم بهار ایشه

مُم علیکو دِگه دلال بودن
عاشک گازیِ فوتبال بودن
بَپ علی اَ دِکِ مُم علی
تازگی رفتن ُو لیبرال بودن

علیکو بَدبَه گرفتار بودن
مَیُن ای مُم و بَپ خار بودن
نادُنستِن چه بگیت حیرُنِن
اَخُودی و خُنَه بیزار بودِن
.
مرحوم صالح سنگبر

.



مُودِخُ = موهایش
جَوُنُمُ = جوانان ما
هَمتا گیچن = همینجور گیجه
مُم علیکو = مادر علیکو (علی)
واکِل = همراه
چِکَ = چقدر
پیسک دل = حوصله
کایک = قایق
لُپَنگ = به لُنگی که بافته شده و در بازی بازی لُپَنگا استفاده می شود می گویند ، منظور صالح از لُپَنگ در این بیت وسیله ای برای زدن هست
بَدبَه = بدبخت
خُنَه = مخفف خانه

یادتن 8





خُور گَروُ چِکَدَه زیبا شَبُو / وختی که وُوُغار نَهَ هُوزار شَبُو

{خور} پیشرفتگی آب در خشکی {خور گرو} خوری در نزدیکی پارک سهند در غرب شهر .چقدر زیبا می شد
وقتی که {ووغار} پایین رفتن آب دریا نبود و آب دریا بالا می آمد . در هنگام جزرو مد دریا
پا چُلُدُون پُرَ دارو پِرِغَه / لُوِ دیریا چِکَدَ کِل کِچِغَ
کنار {چللدون } چراغ خوراک پزی {دار و پرغه} خار و خاشاک بود
لب دریا چقدر صدف و حلزون بود
یادِتن دِیریا وَا ما مهربُنَه / مِیگُو مُایِ پَلَّیَه فراوُنَه
یادت هست دریا با ما مهربانتر بود . میگو و ماهی بیشتر و فراوان تر بود
مُم اَ بازار شَهُند زَمبیل پُرَ / غایِه خواردنِ وُ نِیِشپِیِل بُرَه
مادر که از بازار می آمد زنبیل { سبد} او پُر بود
{غایه} وقت خوردن آنقدر سیر می خوردیم که {نیشپیل} نخ ماهیگیری که بدور لُنگ می بستیم می خواست پاره شود
پِسینُو پِی سَرِ کَهرُن مارَه / تَرُ مِس ما زیر بارُن مارَه
عصر ها بدنبال گوسفندان می رفتیم با بدنی خیس زیر باران می رفتیم
یادتن روزُن خَش خَش یادتن / یادتن باشگاه آرش یادتن
یادت هست روزهای خوش خوش را یادت هست . یادت هست باشگاه آرش . یکی از باشگاه های قدیمی و پُر طرفدار بندر را یادت هست
یادتن گازی ماکه تو تیم نور / گُلی که صالح شَزَه اَ راهِ دور
یادت هست بازی {فوتبال} می کردیم در تیم نور و گلی که صالح {شاعر شعر یادتن } که یکی از بهترین بازیکنان دوره خود بود می زد از راه دور
.
محمد مذنبی
عکس: یوسف شاکری
با تشکر از مهرداد شجاعی

توی ساحِل

توی ساحِل پاپتی دو ناکُنِن از بَس غَمِن
نادونی مِه اَدونُم ای آدَمون مِثلِ هَمِن

مَرگ اَتات اما نِتان از خونه دَر
پا بَشِن شاید ببینن عُمر ِما خیلی کَمِن
.
شعر : مجتبی بستان پیرا
باتشکر از کرم مرید

پشت باغ مولُوی


پشت باغ مولُوی

پهلو لوله هُوی
نشون خونت شُدادِن
مه هُندم تو نَخُوی

یارم هُندِن از سفر
مه که اُمنینِن خبر
هوای بندر که گرمِن
مه رفتم بالای کـَپـَر

دلبر مِه مکن ناز
با گرم بندر بساز
اگه ناتونی بسازی
تَفِـرِستُـم وا شیراز

مه نارَم وا خیابُون
اَرَم توی بیابُون
اَنینُم وا سَرِ چشمه
غم اُمهَستن فراوُن

عکس از سیاورشن
شعر هم از بانوی موسیقی هرمزگان ، خانم فاطمه رضایی
.
چوک شغو